يكى از
كاربردهاى اين معنا در زبان عربى، جمله امير سخن، حضرت على عليه السلام در خطبه
قاصعه درباره فلسفه برخى از عبادتهاست كه مىگويد: «و خدا بندگان با ايمان خود را
از اين آسيب بركنار مىدارد؛ با نمازها و زكاتها و روزههاى دشوار در روزهاى
واجب؛ تا اندامهاشان بيارامد، ديدههاشان خاشع، جانهاشان فروتن و دلهاشان سبك
گردد و خودبينى از ايشان دور گردد.» (صالح، 1395 ق، ص 294، خطبه 192)
بى
ترديد، جمله «اذهابا للخيلاء عنهم» دلالت بر وجود و اثبات خودبينى و كبر در مؤمنان
نمىكند؛ بلكه اين تعبير بيانگر «دور شدن و طرد خودبينى» است.
شاهد
ديگر، اينكه هرگاه عرب مىخواهد بهيك فرد سالم بگويد: بيمارى از شما دور باد،
واژه «أذهب» را به كار مىبرد و براى نمونه مىگويد: «أذهب اللّه عنك كل المرض.»
از امام صادق عليه السلام روايت شده است:
(مجلسى،
1403 ق، ج 59، ص 274) «هرگاه به سرزمينى وارد شديد، از پياز آنجا بخوريد تا
بيمارى آن منطقه از شما دور شود.»
صرف
نظر از بررسى مفهومى، در اين روايت عبارت لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ
براى بيان مفهوم «دورشدن بيمارى» به كار رفته است. كسى كه مىخواهد وارد منطقهاى
شود، مسلما، مبتلا به بيمارى آن منطقه نشده است تا آن بيمارى از وى زدوده شود، اما
ممكن است به آن مبتلا شود، از اين رو لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ به
معناى زدودنِ بيمارى موجود در شخص نيست، بلكه به معناى دور كردن و طرد كردن است.
افزونبر
اين، برخى از طرفداران احتمال نخست، معتقد به طهارت ائمه عليهم السلام هستند و
مىگويند: لازمه تعبير «اذهاب الرجس»، وجود ناپاكى است، از اين رو، ائمه
نمىتوانند مخاطبِ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ
باشند. اشكال نقضى اين سخن، حديث كساء است. پيامبر در حديث كساء كه الفاظ و مضمون
آن مورد اتفاق فريقين است، حضرت على و خانوادهاش را با همين تعبير
لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ مورد خطاب
قرار داده است. چگونه است كه اين حديث و نيز بسيارى از زيارتنامههاى مأثور كه در
آنها جمله تطهير در خطاب به امامان معصوم به كار رفته است، متضمن اثبات رجس در
ائمه نيست؟ اما آيه شريفه چنين معنايى را مىرساند!