نتيجه‌گيرى‌

براساس روايات متواتر و متضافر صحابه تراز نخست و همسران پيامبر، شأن نزول جمله تطهير امير مؤمنان، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام هستند. تك رواياتى كه درباره نزول اين جمله در شأن همسران پيامبر يا فراگيرى آن نسبت به همسران پيامبر گزارش شده است، با ساختار آيه نمى‌سازد. تغيير لحن و خطاب در جمله تطهير نسبت به آيات پيش و پس از آن، اين احتمال را رد مى‌كند كه مخاطب اين جمله همان مخاطب آيات پيش يا پس از آيه باشد. ديگر اشكال اين روايات قرار گرفتن در برابر كثرت روايات مخالف است؛ به گونه‌اى كه مفسران فريقين كمتر توجه بدان كرده‌اند. هم‌چنين واژه اهل‌بيت در گفتار پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم براى خصوص آل كساء علم شده است؛ افزون‌بر اين‌كه همسران پيامبر، خود، روايت كرده‌اند كه به فرموده پيامبر، آنان از دايره اهل بيت خارج هستند. روايت عكرمه و ابن‌عباس كه مهم‌ترين روايت در روايات مربوط به همسران پيامبر شمرده مى‌شود، داراى اشكال محتوايى و سندى است و اساسا پذيرش اين روايت از عكرمه و ابن‌عباس كه طرفداران مولا امير مؤمنان بودند، معقول نيست. آرى، مى‌توان گفت كه همسران پيامبر سبب نزول جمله تطهير بوده‌اند، اما شأن نزول اين جمله آل كساء هستند؛ به ديگر عبارت، جمله تطهير در بين آيات مجاور، جمله معترضه‌اى است كه به همسران پيامبر الگو ارائه مى‌كند.

«إذهاب رجس» نيز بر ثبوت پليدى در اهل‌بيت دلالتى ندارد، بلكه براساس گفته لغوى‌ها و كاربردهاى رايج در زبان عرب، اين اصطلاح به معناى دور ساختن است، نه پاك ساختن از پليدى ثابت.