ارزش تفسيرهاى تابعان‌

در پذيرش نظرات تفسيرى تابعان اقوال مختلفى وجود دارد؛ برخى مفسران بين تابعان تفاوت گذاشته و مى‌گويند: تفسير اهل مكه مقدم بر همه تفسيرهاست، اگر مجاهد تفسيرى داشته باشد مقدم است؛ اجتهادهاى تابعان پذيرفتنى نيست؛ اجتهاد كسانى را كه مورد اتهام نيستند مى‌توان پذيرفت و يا درصورتى كه تابعان برمطلبى اتفاق نظر داشتند، ما بايد آن را بپذيريم و از پذيرش نظر خلاف آنان اجتناب كنيم.

ولى آيت‌الله معرفت در اين‌باره معتقد است كه اولًا، تسليم شدن بى‌قيد و شرط در برابر اقوال و نظرات تابعان غير معقول است؛ اما غرض از بحث اين‌گونه پذيرش نيست، بلكه منظور اعتبار عقلانى است، چون آنان به منابع وحى و محل فرود آن اسبق و اقرب هستند و نسبت به جوانب شريعت درك عميق‌ترى داشته و به صحابه بزرگ و ائمه اطهار عليهم السلام از نزديك دسترسى داشته‌اند.

علاوه‌بر اين، آنان به معانى وضعى واژه‌ها و ويژگى‌هاى كلامى عرب آشناترند، زيرا قرآن به زبان آنان و براساس شيوه‌هاى گفتارى معمول آنان نازل شده است. آراء و نظراتشان جزء بهترين ابزار قابل اعتماد براى فهم قرآن خواهد بود و توجه به نظرات آنان تحقيق و مدد جستن است، نه تقليد و تعبد؛ پس اجتهاد كسانى كه به منابع نزديك‌ترند، سالم‌تر، محكم‌تر و روشن‌تر است از كسانى كه چندين مرحله با منابع اجتهاد فاصله دارند و مى‌توان گفت دست كم نظرات آنان، راهنماى خوبى براى روشن ساختن راه، فراروى آيندگان است. (همان، صص 400- 397)

ج) اهل بيت عليهم السلام‌

پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم عترت طاهره خود را در كنار قرآن قرار داده است‌[1] و آن دو را يادگارهاى جاودانه و ملازم هم در ميان امت معرفى نمود كه تا روز قيامت از هم جدا شدنى نيستند. اين بيان حاكى از استمرار اين دو تا پايان جهان است كه مانند دو پرچم هدايت براى امت هستند.

[1] . در حديث معروف و متواتر« انى تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتى، ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا ابدا حتى يردا علىّ الحوض»( وسايل الشيعه، ج 27، ص 34؛ سنن ترمذى، ج 5، ص 329 و ...).