صامت است،
مانند آيه 30 سوره يونس كه در تفسير آن آمده است: «تبلوا» تعلم و ان قرأت بالتاء
تقول تقرأ.[1]
مسأله
قابل توجه آن است كه در برخى موارد ابتدا قرائتى را كه در مصحف نيامده است، تفسير
مىكند و سپس به توضيح قرائت مكتوب در مصحف مىپردازد.[2]
اختصار به حدى در اين تفسير رعايت شده است كه در اغلب موارد به كلمه مورد اختلاف
اشاره نمىشود و از روى شواهد و قرائن بايد بدان پى برد.[3]
در برخى موارد ابهام ناشى از عدم اشاره به اختلاف مصوتها در قرائات مختلف يك كلمه
است؛[4] مثلا در
تفسير آيه 46 سوره هود آورده است: «انه عمل» فى الشرك «غير صالح» غير مرضى و ان
قرات «انه عمل غير صالح»، يقول دعاؤك بنجاته غير مرضى.» هرسه ويژگى فوق كه براى
ذكر قرائات در اين تفسير بر شمرديم در اين مثال قابل مشاهده است.
نخست،
آنكه ابتدا قرائتى كه در مصحف نيامده، توضيح داده شده است. دوم، آنكه به كلمه
مورد اختلاف يعنى «عمل» اشاره نشده است. سوم، آنكه توضيح داده نشده است كه اين
كلمه به دو گونه فعلى (عَمَلَ= فعل ماضى) كه تفسير اول بر آن اساس است و اسمى (عَمَلٌ)
كه تفسير دوم مبتنى بر آن است قرائت شده است.
مقايسه
الواضح با تفاسير مفصل نشان مىدهد كه مؤلف تمامى اختلاف قرائات و تغييراتى را كه
در معناى آيه ايجاد مىشود، ذكر كرده است؛ اما در بسيارى موارد به سبب اختصار،
ابهام به حدى است كه براى روشن شدن مطلب ناگزير از مراجعه به تفاسير مفصل هستيم.
سرانجام بايد اشاره كرد كه در ذكر اختلاف قرائات به هيچ مرجعى استناد نشده جز يك
مورد كه در تنوير المقباس آمده است «هكذا قراة عبدالله بن مسعود»، اما اين عبارت
در الواضح نيامده است.[5]