مى‌كند.[1] در سوره الرحمن و قمر كه يك آيه چندين بار تكرار شده است دوگونه عمل مى‌كند، در سوره الرحمن پس از تفسير آيه در مرتبه نخست، در ساير موارد مى‌نويسد: «هكذا فى كل سورة»؛ اما در سوره قمر فراز نخست آيه تكرارى، يعنى‌ وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ را تقريباً در همه موارد يكسان معنا مى‌كند، اما فراز بعدى، يعنى‌ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ را هر بار به گونه‌اى متفاوت تفسير مى‌كند.

در الواضح به ندرت توضيح و شرح چند سطرى براى يك آيه يا بخشى از آن آورده مى‌شود و توضيحات مفصل هرگز از هفت يا هشت سطر تجاوز نمى‌كند.[2] در اين تفسير هرگز اقوال و آراى تفسيرى با استناد به نام قائل يا قائلان ذكر نمى‌شود جز در چهار مورد كه نام على عليه السلام، ابن مسعود، سدى و فراء آمده است.[3] از سوى ديگر با وجود آن‌كه سندهاى مختلفى كه در ابتداى نسخه‌هاى گوناگون اين تفسير آمده است، همه به ابن‌عباس ختم مى‌شود و در ابتداى تمامى سور با عبارت كلى «و باسناده عن ابن‌عباس» تفسير را به ابن‌عباس منسوب كرده است. در متن تفسير در چند جا با عبارت «قال ابن‌عباس» مطلبى را به طور مستقيم به او اسناد مى‌دهد.[4]

در اين تفسير استناد به حديث و شعر جز دو مورد براى هر كدام و مقايسه با كلام عادى عرب، جز در يك مورد مشاهده نمى‌شود.[5]

پس از اين مقدمه اكنون بايد ببينيم در الواضح به چه جنبه‌هايى براى تفسير و تبيين آيات توجه شده است.

[1] . براى نمونه ر، ك: الانفال/ 42، العنكبوت/ 69.

[2] . براى نمونه، ر. ك: التوبه/ 1، ابراهيم/ 41، يوسف/ 36/ 46، الحجر/ 96، النور/ 35، ص 1، 3؛ فصلت/ 42، الحديد/ 3

[3] . الذاريات/ 56، نام على( ع): الشورى/ 23؛ نام فراء و حسن بصرى در تنوير المقباس آمده است، اما در الواضح نام حسن بصرى نيامده است و قول فراء هم اصلًا ذكر نشده است. براى ساير موارد، ر، ك: الزمر/ 28 قول سدى؛ النبا/ 38 قول ابن مسعود.

[4] . الواضح، ذيل هود/ 48، براى موارد ديگر كه تنها در تنوير المقباس آمده است و در الواضح نيامده، ر. ك: تنوير المقباس ذيل آيات: الرعد/ 26، العنكبوت/ 69، الكهف/ 22.

[5] . حديث: ذيل الانفال/ 42، الاحزاب/ 5، شعر: البقره/ 71 در تنوير المقباس، الاعراف/ 33، كلام عادى: ذيل السبأ/ 46.