امر كرد. وى گفت: اكنون درست گفتى، مثل اين كلام از غير آن بيت خارج نمى‌شود. آنگاه تمام آنچه در اين باب نوشته بود يكجا سوزانيد!

آيت‌الله معرفت بسيارى از آيات موهم شبهه تخالف درونى قرآن را با ريشه‌يابى عميق و توجيه دقيق اين مواردِ تنافى را- كه اگر بدوى و ظاهرى نباشند، تأويل پذيرند- بررسى نموده است. وى در اين فعاليت علمى، افق‌هايى وسيع در فهم قرآن مى‌گشايد. جهت نشان دادن روش وى نسبت به اين امر نمونه‌هايى ارائه مى‌شود:

1. هدايت قرآن عام است يا خاص؟

قرآن خود، هدايت را، همه‌كس‌شمول و فراگير خوانده، فرموده است:

«ماه رمضان [همان ماه‌] است كه در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، [كتابى‌] كه مردم را راهبر و [متضمّن‌] دلايل آشكار هدايت و [ميزان‌] تشخيص حق از باطل است.»[1]

اما در بسيارى از آيات ديگر تعابيرى وجود دارد كه ظهور در تخصيص هدايت به عده‌اى ويژه دارد، از جمله در آيات ذيل مى‌فرمايد: قُلْ إِنَّما أَتَّبِعُ ما يُوحى‌ إِلَيَّ مِنْ رَبِّي هذا بَصائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ‌ (اعراف/ 203) هذا بَصائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ‌ (جاثيه/ 20) وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‌ لِلْمُسْلِمِينَ‌ (نحل/ 89) تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْحَكِيمِ هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ‌ (لقمان/ 2 و 3)

اين آيات و آيات ديگرى از اين دست كه هدايت قرآن را به گروه‌هاى خاصى از مردم اختصاص مى‌دهد، گفته‌اند چرا مفاد اين دسته آيات با آيه ابتدايى ناهمگون است؟

وى در پاسخ اين شبهه مى‌گويد: بين لام غايت در آيه اول و لام عاقبت در ساير آيات فرق است. شك نيست كه قرآن براى غايت هدايت تمامى مردم نازل شده است؛ اما اين متقيان و متعهدان هستند كه از هدايت قرآن بهره مى‌برند، اما توده‌هايى از مردم كه زندگيشان را در غفلت و كورى سپرى مى‌كنند- اگرچه اين هدايت به آن‌ها هم مى‌رسد- اما از نتيجه آن محرومند. خداوند مى‌فرمايد: الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ‌ (بقره/ 121)

[1] . شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‌ وَ الْفُرْقانِ( بقره/ 185)