ص 41). در روايتى ديگر چنين آمده: يا على قرآن پشت بسترم در صحيفه‌ها، حريرها و كاغذها قرار دارد، آن را برداريد و گردآورى كنيد آن را؛ وآن‌گونه كه يهود در نگهدارى تورات اهمال كردند، اهمال نكنيد.[1] (القمى، 1387، ص 451)

ديدگاه آيت‌الله معرفت با آيت‌الله خويى يك وجه اشتراك و يك وجه افتراق دارد وجه اشتراك آن، اين است كه نظم و ترتيب آيات سور توقيفى بوده و در زمان خود پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم انجام شده است. وجه افتراق آن، اين است كه آيت‌الله خويى معتقدند ترتيب سوره‌ها و جمع بين الدفتين هم در زمان خود پيامبر انجام گرفته است. در حالى كه آيت‌الله معرفت مى‌گويد: ترتيب سوره‌ها و جمع بين لوحين بعد از پيامبر انجام گرفته است.

نقد و بررسى ديدگاه آيت‌الله خويى‌

آيت‌الله خويى در مجموع 22 روايت (كه البته بهتر است سند تاريخى بگوييم) مربوط به جمع قرآن را در البيان ذكر مى‌كنند؛ ايشان ضمن نقد و بررسى اين روايات شش دليل در پاسخ به اين روايات ذكر مى‌كنند. ما در اين نوشتار، پاسخ‌ها را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهيم. برخى از رواياتى كه آيت‌الله خويى به آن‌ها استناد و پاسخ داده‌اند را به طور خلاصه ذكر مى‌كنيم.

1- روايت زيد بن ثابت: زيد بن ثابت نقل مى‌كند كه ابوبكر در زمان جنگ يمامه به دنبال من فرستاد و هنگام ملاقات با او، عمر نيز نزد او بود. ابوبكر گفت عمر نزد من آمده مى‌گويد: در جنگ يمامه گروهى از قاريان قرآن از دنيا رفتند و ممكن است جنگ‌هاى ديگرى نيز پيش آيد و بقيه حافظان و قاريان نيز كشته شوند و در نتيجه بيشتر آيات قرآن از بين برود و من صلاح را در اين مى‌بينم كه دستور دهى قرآن را جمع‌آورى نمايند. ابوبكر نيز مى‌گويد: تو جوانى هستى عاقل و مورد اطمينان و راستگو هستى و تو در زمان پيامبر كاتب وحى بوده‌اى حالا نيز جمع‌آورى قرآن را به عهده بگير. زيد مى‌گويد: دامن همت به كمر بستم و قرآن را از لوحه‌ها و كاغذها و تخته پاره‌ها و از سينه‌هاى مردم جمع‌آورى كردم تا دو آيه را نزد ابى خزيمه انصارى يافتم. زيد مى‌گويد: اين قرآن با اين زحمات طاقت فرسا از منابع‌

[1] . ان رسول الله قال لعلى يا على، القرآن خَلفَ فَراشى فى المصحف والحرير والقراطيس فخذوه واجمعوه ولا تضيعوه كما ضيعت اليهود التوراة ...