مهاجرت به قم و فعاليت در عرصه علوم قرآنى‌

در سال 1351 ه. ش، به دنبال اخراج ايرانيان، توسط رژيم بعث عراق، وى نيز به اتفاق خانواده رهسپار ايران و ساكن قم شد. فعاليت‌هاى ايشان در حوزه علميه قم در زمينه علوم قرآن، از مهم‌ترين بستر رشد و توسعه آموزش‌ها و پژوهش‌هاى علوم قرآنى در ايران، به ويژه حوزه‌هاى علميه به شمار مى‌آيد. آيت‌الله معرفت يكى از شخصيت‌هاى علمى جهان اسلام است كه علاوه بر تسلط بر فقه و اصول، در حوزه علوم قرآنى يك شخصيت منحصربه‌فرد در بين علماست.

آيت‌الله معرفت در زمينه فقه و اصول در سطح بالايى قرار داشت، اما به خاطر غربتى كه براى قرآن احساس مى‌كرد، تمام هم و غم خود را معطوف به علوم قرآنى كرده بود. ايشان، شأن فقهى و اصولى بزرگى داشتند و به خاطر مهجوريتى كه در نجف، نسبت به قرآن احساس كرده بودند، همچنين احساس مى‌كردند، بحث علوم قرآنى در ميان علما و آثار شيعيان جايگاه والايى نداشته و فعاليت‌هاى چشمگيرى در اين رابطه انجام نگرفته است، با نوشتن كتاب «التمهيد» شروع به فعاليت و تحقيق در زمينه علوم قرآن كردند. چون تا زمان ايشان، هيچ كدام از علما و دانشمندان حوزه علميه، آن هم با سطح سواد فقهى و اصولى ايشان به غير از آيت‌الله خويى كه ايشان هم تنها يك جلد تأليف در اين زمينه داشتند، چنين فعاليت‌هايى نكرده بودند و واقعا بايد گفت اگر ايشان وارد مسائل قرآنى نمى‌شد و در زمينه فقه و اصول فعاليت مى‌كرد، چيزى در اين زمينه كم نداشت. ايشان، استقامت ستودنى و نشاط وصف‌ناشدنى داشتند تا جايى كه در سن 76 سالگى مى‌گفتند: اگر دعوت‌هاى مجالس و محافل گوناگون نباشد، من روزى دوازده ساعت كار و مطالعه مى‌كنم. من در سفرهايم به كشورهاى عربى، زمانى كه كتاب‌هاى ايشان به ويژه كتاب «صيانه القرآن عن التحريف» را نشان مى‌دهم، همه دانشمندان آن كشورها اظهار شگفتى مى‌كنند. اين در حالى است كه بسيارى از دانشمندان اهل سنت كه مى‌گويند، شيعيان معتقد به تحريف قرآن هستند، با انتشار اين كتاب و نظريات مستدل آن، از رأى خود برگشته‌اند.

برخى از آثار ايشان كه از منابع مطالعات قرآنى به شمار مى‌آيد، عبارتند از:

صيانه القرآن من التحريف؛ تلخيص التمهيد (جلد اول)؛ التفسير و المفسرون فى ثوبه القشيب (دومجلد)؛ شبهات و ردود حول القرآن؛ آموزش علوم قرآنى؛ تناسخ الأرواح؛ ولايه‌