درصد امكان اشتباه براى اثبات صحت اين قول نداريم؛ مثلا شما يك خبر به من داديد و من نمى‌دانم مطابق واقع است يا نه؟ راه اثبات وجود دارد؛ چون مى‌گويى در فلان تاريخ، فلان شخص با هواپيما به تهران آمد، اگر من شك كنم، راه اثبات هست، چون از هواپيمايى و بليط فروشى مى‌توان سؤال كرد تا معلوم شود. ولى اگر درباره پيامبر امكان اشتباه بدهيم، چگونه مى‌توان صحت و سقم را اثبات كرد؟ آن‌وقت مرحوم صدوق مى‌فرمايد: اين سهو نبود إسهاء بود؛ يعنى خداوند او را عمدا به سهو واداشت تا مردم خيال نكنند اگر يك سهو كردند جنايت كرده‌اند. اين‌جاست كه شيخ مفيد در جواب مى‌گويد: مردم كه نمى‌دانند اسهاء و سهو چه فرقى با هم دارند و شما حتى نمى‌توانى جواب شبهه را به ما بگويى.

پرسش‌ها و پاسخ‌ها

سؤال: آيا اين مسائل در سيره نبوى و سنت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هست؟

پاسخ: لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ دستور به ماست و ما واقعا بايد دنبال سنت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم باشيم. اتفاقا در بحارالانوار جلدى كه سيره پيامبر را نوشته، قطورترين جلد است كه كوچك‌ترين مسائل را مطرح كرده است؛ ولى متاسفانه گل سرسبد بحارالانوار كه از تمام اسرار هستى سخن مى‌گويد را اروپايى‌ها برده‌اند.

سؤال: در جنگ بدر كه پيامبر فرمود قصاص كن از چه كسى نقل شده است؟

پاسخ: از ابن حجر

سؤال: فعل نبى يا تقرير معصوم عليه السلام خودش دليل است؛ اين‌جا شما نمى‌توانيد براى اثبات فعل نبى به فقه تمسك كنيد و بفرمائيد چون در خطا قصاص نيست، پس پيامبر چنين حرفى نزده است.

جواب: اين كه در خطا قصاص نيست و تنها ديه است، براى ما از طريق فقه ثابت شده و مسلم است و همه علماى شيعه و سنى اجماع دارند كه در خطا قصاص نيست؛ چون امكان ندارد كه شخص همان‌طور كه ضربه خورده به طرف مقابل ضربه بزند.

نسخ در قرآن و رفتار پيامبر با بندگان‌

بحث درباره رقيّت در اسلام است و اساساً آيا اسلام رقيّت را پذيرفته است؟

در اين مورد بحث زياد شده و به اين نتيجه رسيده‌اند كه اسلام تنها در يك مورد استرقاق را پذيرفته است و آن اين‌كه اگر دشمن در حال قتال و جنگيدن، زنده اسير شد، مى‌توان او را