شدند و از اين رو، فرستادگانى را به حضور پيامبر صلّى اللّه عليه و آله روانه كردند تا در برابر نيمى از فدك با آن حضرت مصالحه كنند. فرستادگان مردم فدك، در خيبر يا در راه و يا پس از ورود پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به مدينه، خدمت آن بزرگوار رسيدند و حضرت درخواست ايشان را پذيرفت؛ بدين ترتيب فدك از اموال خالصه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله درآمد؛ چرا كه بدون جنگ و لشكركشى فتح شد. پس فدك جزو صدقات پيامبر صلّى اللّه عليه و آله است. به درستى معلوم نيست كه آيا مردم فدك بر نيمى از آن مصالحه كردند يا بر تمام آن؛ چرا كه در احاديث به هر دو صورت آمده است.

(1)- محمد بن يحيى گويد: مالك بن انس از عبد اللّه بن ابى بكر بن عمرو بن حزم نقل مى‌كرد كه: پيامبر صلّى اللّه عليه و آله با مردم فدك با اين شرط مصالحه كرد كه نيمى از (درآمد) فدك متعلّق به او باشد و نيمى ديگر از آن خود اهالى. اين وضع تا زمان عمر بن خطاب همچنان ادامه داشت. اما عمر به يهوديان فدك پيشنهاد كرد كه نصفه متعلّق به ايشان را در مقابل شتر و نيروى انسانى و پول نقل از آنها خريدارى كند و يهوديان فدك را ترك كنند. او قيمت نصف فدك را به صورت جنس و نقد پرداخت كرد و آنگاه يهوديان را از آنجا اخراج نمود.

(2)- ابو غسان گويد: شخصى غير از مالك گفت: چون عمر به خلافت رسيد، يهوديان خيبر را اخراج كرد. او ابو الهيثم بن تيهان و فروة بن عمرو و جبّار بن صخر و زيد بن ثابت را فرستاد تا اموال (متعلّق به خيبريان) را قيمت‌گذارى كنند. اين افراد زمين‌هاى فدك و نخلستان‌هاى آن را ارزيابى كردند. عمر اين اموال را گرفت و قيمت نصفه‌اى را كه متعلّق به اهالى فدك بود، به ايشان پرداخت كرد. مبلغ آن به پنجاه هزار درهم و به قول يكى از علما، اندكى بيشتر از آن، بالغ مى‌شد. عمر اين مبلغ را از پول‌هايى كه از عراق برايش آورده بودند، پرداخت كرد. و آنگاه يهوديان فدك را به شام اخراج كرد.

(3)- ابراهيم بن منذر از عبد اللّه بن وهب، از مردى از يحيى بن سعيد برايمان نقل كرد كه گفت: اهالى فدك نمايندگانى را نزد پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله فرستادند و با آن حضرت به اين شرط بيعت كردند كه جانشان محفوظ و نيمى از اراضى‌شان‌