پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله، در ابواء است. نخستين غزوه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله غزوه ابواء بود كه دوازده ماه پس از ورود آن حضرت به مدينه، با بنى ضمره و بنى بكر بن عبد مناة بن كنانه به وقوع پيوست.

(1)

أبو دبّ (شعب):

يكى از دره‌هاى حجون در مكه است كه در حديث از آن ياد شده است.

(2)

ابو رغال:

- «قبر».

(3)

ابو زرائب:

وادى‌اى است در راه غزوه تبوك.

(4)

ابو قبيس:

كوهى است كه از جانب مشرق به كعبه مكرّمه مشرف است و فراز آن امروزه پوشيده از ساختمان مى‌باشد.

ابو قبيس يكى از دو كوه مكه را تشكيل مى‌دهد.[1]

نقل شده است كه از ابو حنيفه- بنيانگذار مذهب حنفى- سؤال شد: اگر مردى با ضربه سنگ مردى را بكشد، آيا قصاص مى‌شود؟ گفت: نه. حتى اگر «به ابو قبيس» بر او بزند.

بعضى مى‌پندارند ابو حنيفه در اين مورد دچار لحن يا خطاى اعرابى شده است؛ زيرا مى‌بايست بگويد: «بأبى». اما در توجيه سخن او گفته‌اند: استعمال اسماء خمسه؛ مانند اسم مقصور، كه همواره با الف مى‌آيد، يكى از لغات و گويش‌هاى عرب است كه اعراب آن تقديرى است.

مطلب ديگرى كه بيان آن خالى از لطف نيست، اين است كه گفته‌اند: كسى كه بر بالاى ابو قبيس بايستد «طائف» را مى‌بيند. بديهى است كه مراد از «طائف» در اينجا شهر طائف نيست؛ چرا كه چنين چيزى غير ممكن است، بلكه مقصود از آن طواف كننده برگرد كعبه است.

(5)

ابين:

(به فتح همزه و سكون باء و فتح ياء)، روستايى است در يمن از نواحى عدن.

(6)

اتمه:

(به فتح همزه و تاء و ميم)، يكى از وادى‌هاى نقيع است كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله آن را قرقگاه قرار داد. بلادى مى‌گويد:

امروزه به نام «يتمه» خوانده مى‌شود و

______________________________
(1). كوه ديگر آن «احمر» است و اين دو كوه را «اخشبان» مى‌گويند. اخشب در لغت به معناى كوه درشت و بزرگ و ستبر است- م.

[1] . كوه ديگر آن« احمر» است و اين دو كوه را« اخشبان» مى‌گويند. اخشب در لغت به معناى كوه درشت و بزرگ و ستبر است- م.