نام آن به ميان آمده است. در ذيل ماده «انواط» از آن سخن گفتيم.

(1)

ذات الجيش:

نزديك مدينه، بعد از ذو الحليفه است. در ماده «جيش» درباره آن توضيح داديم.

(2)

ذات الحناظى:

ابن سعد به همين صورت ذكر كرده ولى ممكن است «ذات الحناظل» باشد. جايگاه آن را نتوانستم شناسايى كنم.

(3)

ذات الحنظل:

دره عميقى است كه از چشمه دورقى تا گردنه حرم كشيده شده و در راه حديبيه واقع است.

(4)

ذات الخطيم‌

: جايى است ميان مدينه و تبوك كه به نام پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله، در آنجا مسجدى است.

(5)

ذات الزّراب:

در دو منزلى راه تبوك به مدينه قرار دارد و پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله در آنجا مسجدى دارد.

(6)

ذات السلاسل:

نگاه كنيد به: «سلاسل».

(7)

ذات عرق:

ميقات مردم عراق است و حد فاصل ميان نجد و تهامه مى‌باشد.

(8)

ذات النّصب:

(به ضمّ نون و صاد)، جايى است كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله آن را به اقطاع بلال بن حارث داد. فاصله آن تا مدينه، چهار چاپار است. هر چاپار چهار فرسنگ است و هر فرسنگ سه ميل.

بنابراين، مسافت ذات النصب تا مدينه چهل و هشت ميل است.

(9)

ذباب:

(به ضمّ ذال)، در غزوه تبوك از اين نام خاص اسم برده شده و آن كوه يا تپه‌اى است در مدينه كه ثنيّة الوداع آن را از كوه سلع جدا مى‌سازد. بدين ترتيب كه وقتى از مدينه به قصد تبوك و اردن خارج مى‌شويد، به ثنية الوداع (شامى) كه مى‌رسيد، ذباب در سمت راست شما و سلع در سمت چپتان قرار مى‌گيرد.

گفتنى است، با آنكه اين تعيين موقعيت در عصر جديد صورت گرفته، اما چيزى از آن دستگير خواننده نمى‌شود؛ زيرا آثار و جاهايى كه ظاهرا ثابت و پايدار به نظر مى‌رسيده‌اند، به وسيله ماشين‌هاى ويرانگر! به تدريج از ميان رفته‌اند؛ به طورى كه امروزه هيچ يك از جوانان مدينه نمى‌دانند ثنيه يا گردنه وداع در كجا است؛ چون دو كوهى كه اين گردنه از وسط آنها