به هر تقدير، اين كتاب مانند ديگر نسخه‌هاى كهن، در اثر گذشت زمان از صفحه روزگار محو شده است؛ بنابراين، شايسته نيست كه امروزه به‌عنوان منبعى براى تحقيق قلمداد گردد؛ به‌ويژه با توصيفى كه از نجاشى- در خصوص او- يادآور شديم.

اما استناد اين نويسنده به كتاب دوم يعنى تفسير بجختى، جز تقليدى بى‌رويه و كوركورانه از گفتار گلدزيهر نيست. درباره ارزش تفسير منسوب به قمى نيز سخن گفتيم؛ اما تفسير ابو جعفر طوسى- تبيان- كه در ده جلد چاپ شده، تفسيرى است جامع و كامل و از جمله كتاب‌هاى گرانسنگ تفسيرى به شمار مى‌آيد و مرحوم طبرسى بنيان تفسير مشهور خود مجمع البيان را براساس آن پى‌ريزى نموده است. بارى تفسير تبيان و مجمع البيان از بهترين كتب تفسيرى جامع به شمار مى‌آيند كه- برخلاف ادعاى نويسنده ياد شده- اثرى از تعصبات سياسى يا ساير گرايش‌هايى كه از روح اسلام به دور است، در آن يافت نمى‌شود.

گرداندن گفتار بزرگان‌

آنچه در پيش گذشت ديدگاه‌هاى دانشمندان نامى شيعه بود كه با اختيار مواضعى استوار و گفتارى صريح و با نفى احتمال تحريف، از قداست قرآن دفاع نموده‌اند. با اين‌حال، برخى افراد كج‌سليقه- چون دفاع از پيراستگى قرآن ايشان را خشنود نكرده است- دست به كوششى ناراست زده و كلماتى چنان صريح را به وجوهى دور از واقع توجيه نموده‌اند. حاجى نورى از زمره ايشان است. او مدعى است كه پافشارى اركان اماميه مبنى بر عدم تحريف قرآن، از روى مماشات با خصم صادر شده و عقيده حقيقى ايشان مخالف ظاهر گفتار ايشان است. وى مى‌گويد: «گفتار اين بزرگان جز آنچه از ظاهر آن هويداست، توجيهى ديگر دارد؛ چون اين سخنان به دليل همسويى با مخالفان يا به منظور بستن باب طعنه در دين، صادر شده است».

همو در پى گفتار پيشين مرحوم صدوق آورده است: «اولى اين است كه كلام صدوق را به همان وجهى كه كلام سيد مرتضى و شيخ طوسى و ديگر محققان نام‌آور شيعه را