آنچه در اعتبار كتاب سليم از ائمه عليهم السّلام و از علما نقل شد و اينكه در طول چهارده قرن علما به نقل كتاب سليم و احاديث آن توجه خاصى داشته‌اند، همه اينها به تأييد ابان بر مى‌گردد، زيرا با توجه به اينكه تنها ناقل كتاب سليم ابان بن ابى عياش بوده و هر گونه تأييد كتاب سليم و احاديث آن در درجه اوّل بمعناى تأييد ابان است كه كتاب بدست او رسيده و توسط او نقل شده است.

پيداست كه اين عده كثير از علما، در صدد تأييد كتابى نبوده‌اند كه به سند ضعيفى روايت شده باشد، چنان كه علّامه خوانسارى مى‌گويد: «وقتى اين همه اسناد كتاب سليم، همگى به ابان منتهى مى‌شود اين خود كاشف از وثاقت ابان است».

توجّه خاص به رواياتى كه ابان نقل كرده نيز راه مناسبى براى مطالعه احوال اوست كه با چه كسانى در ارتباط بوده و اعتقاد او در چه حد بالايى بوده است.

سخنان علماى عامه در باره ابان، نيز بهترين دليل بر تشيّع و وثاقت او نزد شيعه است كه مخالفين را چنان بر آشفته است.

همچنين دقت علماى شيعه در كشف واقعيّت در باره ابان در خور تقدير است كه توانسته‌اند يكى از حقايق تاريخى و رجالى شيعه را اين چنين ريشه‌يابى كنند و آن را در آئينه حقيقت جلوه‌گر سازند.

تعريف رجال مذكور در اسناد كتاب سليم‌

نام اشخاصى كه در اسناد كتاب سليم قرار دارند در بخش پنجم اين مقدّمه با اشاره به مقام علمى و اجتماعى ايشان ذكر شد. بحثهاى رجالى در باره هر يك از اشخاص موجود در اسناد كتاب سليم براى اهل فن براحتى قابل مراجعه به مقدمه متن عربى است و براى عموم تا حدى موجب تطويل بحساب مى‌آيد. بهمين جهت از مطرح كردن آن در ترجمه فارسى صرف نظر شد.

در اينجا بد نيست يادآور شويم كه گذشته از وثاقت راويان موجود در اسناد كتاب سليم، شخصيتهاى مهمّى در اسناد كتاب هستند كه هر يك بتنهايى براى اعتماد به كتاب كافى‌اند. علماى بزرگى همچون ابن اذينه كه رئيس علماى شيعه در بصره و از اصحاب امام كاظم عليه السّلام بوده است، و نيز ابن ابى عمير كه موثّق‌ترين علماى شيعه و از