شده‌است و وجود دارد، در هر حال هست و بسته به ولايت ظاهرى نيست- و نه در دوره‌هاى ديگر، از ارتباط و اتّصال با مردم خالى نبوده‌است. در همان وقت هم اميرالمؤمنين يكى از آحاد ملت و جزو مردم است. منزوى و منعزل و كناره‌جوى از مردم نيست. آن وقتى هم كه به حكومت مى‌رسد، يك حاكم به تمام معنا مردمى است.[1] آن ولايت به آن معنا، در ائمّه‌اى هم كه به ولايت ظاهرى نرسيدند وجود داشت. ولايتى كه از آنِ اميرالمؤمنين (عليه الصّلاه والسّلام) و منصوب پيغمبر بود ولايت سياسى بود. همان معنايى كه ذات اقدس پروردگار آن را به وسيله‌ى پيغمبر اكرم در اسلام به وجود آورد و جعل كرد، و با آن معلوم شد كه اسلام در رديف والاترين احكام و مقرّرات خود، مسأله‌ى حكومت و ولايت و سرپرستىِ امّت را دارد. اگر كسى از اين بُعد به موضوع غدير نگاه كند، بسيارى از اشتباهاتى كه متأسفانه در طول قرنها در اذهان وجود داشته‌است، بايد براى او زايل شود.[2] يك بُعد ديگر در قضيه و حديث غدير، همين مسأله‌ى ولايت است؛ يعنى تعبير از حكومت به ولايت؛ «من كنت مولاه فهذا علىّ مولاه». آن وقتى كه پيامبر (صلى الله عليه و آله) در مقام تعيين حق حاكميت براى يك شخص است، تعبير مولا را براى او به‌كار مى‌برد و ولايت او را به ولايت خود مقترن مى‌كند. خود اين مفهومى كه در ولايت هست، بسيار حايز اهميت است. يعنى اسلام، منهاى همين مفهوم ولايت- كه يك مفهوم مردمى و متوجه به جهت حقوق مردم و رعايت آنها و حفظ جانب انسانهاست- هيچ حاكميتى را بر مردم نمى‌پذيرد و هيچ عنوان ديگرى را در باب حكومت قايل نيست.[3]

2. حوزه‌هاى سه‌گانه ولايت از نگاه قرآن‌

ولايت قرآنى دو رويه دارد، يك رويه آن اينست كه در داخل جامعه اسلامى، همه عناصر بايستى به سوى يك هدف و يك جهت و يك راه گام بردارند و رويه ديگرش اين است كه در خارج از جامعه اسلامى، امت اسلامى‌بايستى باهمه بلوكها و جناح هاى ضد اسلامى‌پيوندهاى خودش را بگسلد، اينجا يك نكته دقيقى وجود دارد كه مى‌رساند ولايت به معناى قرآنى آن، همان ولايتى است كه شيعه به آن قائل است.

[1] - بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار مسؤولان و كارگزاران نظام جمهورى اسلامى ايران به مناسبت عيد سعيد غدير 6/ 2/ 1376

[2] - بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار كارگزاران نظام، به مناسبت« عيد غدير» 18/ 2/ 1375

[3] - سخنرانى رهبر معظم انقلاب در ديدار با مسؤولان و كارگزاران نظام جمهورى اسلامى ايران، به مناسبت عيد سعيد غدير 10/ 4/ 1370