مقايسه صورت مى‌گيرد و پرواضح است كه مقصود كشف نكات تساوى و يا تقابل بين اين آرا و انديشه‌هاست.

ازاين‌رو در اصطلاح رايج مباحث فنى، مراد از «مقارنه»، مقايسه كردن، تطبيق نمودن، قياس و سنجش است.[1] و در اين نوشتار تلاش بر آن است كه دو ايده مطرح در ساحت مبناى حقانيت و مشروعيت، (مردم‌سالارى و حكومت علوى) مورد تطبيق و مقايسه قرار گيرد.

ب) مشروعيت‌

آن‌چه مى‌توان در بحث‌هاى مقدماتى به نحو اجمال در مورد واژه مشروعيت بيان كرد، آن است كه مشروعيت از حيث لغوى، هرچند مشتق از ماده شرع مى‌باشد؛ اما از نكته نظر مباحث سياسى، مرادى مرتبط با شرعيات يا به معناى مطابق شرع و يا امرى كه مجعول شارع است، در آن مأخوذ نمى‌باشد، بلكه اين واژه ترجمه لغت) ycamitigeL (و مترادف با معناى حقانيت است‌[2] و نكته مقابل آن واژه غصب و جور معرفى مى‌گردد. بدين لحاظ مى‌توان نتيجه گرفت كه واژه مشروعيّت يا مقابل آن، وقتى استعمال مى‌شود كه نوعى استيلا يا تحميل اراده و اختيار بر شى‌ء يا فردى خاص در ميان باشد.

بحث از مراد اصطلاحى اين واژه نيز از ديرباز مورد توجه انديشوران فلسفه سياسى بوده و تبيين‌هاى مختلفى از آن ارائه شده است؛ اما آن‌چه مى‌توان در اين مورد به عنوان فهم صائب به طور خلاصه بيان نمود اين‌كه مشروعيت توجيه عقلانى حق إعمال قدرت از سوى حكمرانان است.

[1] مقارنه تطبيقى، مقايسه‌كننده، قياس‌كننده- مقارنة: مقايسه، تطبيق، قياس، سنجيدن، سنجش- بالمقارنة مع( بالنسبة إلى، بالقياس إلى): در قياس پا، در مقايسه با» نجفعلى ميرزايى، فرهنگ اصطلاحات عربى فارسى، ص 562؛« يقال؛ الأدب المقارن أو التشريع المقارن»، همو، المعجم الوسيط.

[2] - ر. ك: عباس آريانپور كاشانى، فرهنگ كامل انگليسى فارسى، ج 3، ص 2858.