آتن باستان برخلاف اشتهار به مردم‌سالارى، بر بنيادى كاملا غير دموكراتيك استوار بوده است.[1] بااين‌وجود و درحالى‌كه دموكراسى در يونان قديم و به خصوص در قرن پنجم قبل از ميلاد توسعه يافت؛ اما هرگز به عنوان ايده‌اى نو در عرصه حكم‌رانى به نحو فراگير پذيرفته نشد و طرف‌داران چندانى در بين انديشوران و فلاسفه بزرگ آن دوران پيدا نكرد.

حقوق مساوى شهروندان براى مشاركت در مجمع ملّى و بيان نظريات خود و تصدّى سمت‌هاى كشورى، از يك سو و اين‌كه به طور قطع نتوانستند به نوعى به برابرى قدرت در ميان شهروندان دست يابند، از جانب ديگر، به تنهايى كافى بود كه مشهورترين منتقدان آتن، از جمله افلاطون (347- 428 ق. م) را به نظام سياسى آتن بيزار كند[2] و لذا به حق مى‌توان وى را سرسخت‌ترين دشمن دموكراسى و مخالف تمام عيار آن دانست.[3] وى در كتاب جمهوريت، حكومت دموكراسى را به عنوان حكومتى كه عامل فساد سياسى و دومين عامل پس از استبداد به شمار مى‌رود، معرفى كرده، به شدت با آن مخالفت مى‌كند.[4] افلاطون در ترسيم فرجام دموكراسى اظهار مى‌دارد كه دموكراسى در بلندمدت به نوعى زياده‌روى در ارضاى اميال و نوعى آسان‌گيرى منجر خواهد شد كه حرمت اقتدار سياسى و اخلاقى را تحليل خواهد برده و ذهن شهروندان چنان حسّاس خواهد شد كه به مجرد آن‌كه گمان برند كسى درصدد تحكّم به آنان است خشمگين و ياغى مى‌شوند و از آن‌جا كه طاقت فرمان‌بردارى از

[1] - ر. ك: همو، مدل‌هاى دموكراسى، ص 44.

[2] - همان، ص 52.

[3] -« بديهى است كه استبداد از هيچ نوع حكومتى به جز دموكراسى سرچشمه نمى‌گيرد؛ زيرا به عقيده من همانا آزادى مطلق است كه منجر به اسارت مطلق و ظالمانه مى‌گردد». جمهور افلاطون، ترجمه فؤاد رحمانى، ص 491.

[4] - همو، مدل‌هاى دموكراسى، ص 56( به نقل از جمهورى افلاطون، ص 383.)