بايد پى‌گيرد كه فرهنگ و تحولى اين‌چنين، به تفكر و برنامه‌ريزى و تلاش آينده‌نگرانه در زمينه‌هاى مختلف علمى و عملى نياز دارد. امام صادق عليه السّلام مى‌فرمايد:

لو أدركته لخدمته أيّام حياتى؛ 6

اگر او را درك مى‌كردم تمام ايام زندگى خود به او خدمت مى‌نمودم.

بيان مسئله‌

«آخر زمان»، افقى از زمان است كه در طول تاريخ توجه بسيارى را درباره سرنوشت وضعيت جهان به خود جلب كرده است. افرادى كه به آينده و به خصوص آخر زمان بى‌توجهى مى‌كنند، زمان حال را با انبوه تحولات در حال گذر آن پيش‌روى خود مى‌بينند، درحالى‌كه همواره از خود مى‌پرسند كه به هنگام ظهور منجى بشريت چه چيزى و چگونه روى مى‌دهد؟ اهميت اين موضوعات توجه مكاتب فراوانى را به خود معطوف كرده است، به طورى كه، بازتاب گسترده و فراگير آن در تمام ايدئولوژى‌هاى الهى‌گونه به چشم مى‌خورد و بسيارى از مكاتب رمز موفقيت خود را گنجانيدن اهداف و قابليت‌هاى خود در بستر ظهور منجى و فرايند آينده‌نگرى و واكاوى در آينده‌اى حتمى دانسته‌اند و كوشيده‌اند براى برنامه‌ها و راه‌بردهاى آينده چشم‌انداز و بستر روشنى را به تصوير بكشند، در اين ميان، مكاتب دينى و غير دينى اين روى‌كرد را با غايت پوياسازى عقيده خود و تصويرسازى ذهنى آن در قالب «پايان جهان» دنبال مى‌كنند. 7

نكته ديگر امكان بازتجديد گذشته تاريخى پرافتخار و سرشار از رفاه و امنيت است كه اگر اين تمدن را در گذشته تاريخى خودمان تجربه كرده‌ايم چگونه مى‌توانيم تكرار آن را در افق آينده به خصوص آينده انسان‌ها و جوامع اسلامى فراهم كنيم و اين تمدن چه جاى‌گاهى در اين آينده دارد؟

بى‌گمان، ظهور آخرين منجى بشريت در پايان دوران، حادثه‌اى بى‌مانند است كه تاريخ فقط يك بار آن را تجربه خواهد كرد. اين ظهور بزرگ، شرايطى افزون بر برخى نشانه‌ها دارد. لذا امكان شناخت و امكان تأثيرگذارى در آن بسيار مهم است و ليكن اين شرايط ظهور چگونه خواهد بود؟