نصرانيّت افزود.

عيسويان قوّت گرفته و قدرت به هم رسانيدند، انجمن‌ها تشكيل دادند و مجالس و محافل ترتيب دادند. از براى انعدام اسلام از اهالى فرنگ و آمريك اعانه گرفتند. كرورها و ميلون‌ها پول جمع شد.

فوج‌فوج، كشيشان را لباس رهبانيّت پوشيده به اطراف بلاد اسلام گسيل داشتند.

به زور پول و قوت عمل، شعبده‌ها كرده و دسيسه‌ها نمودند.

و در هر شهرى رحل اقامت افكندند، به نرمى و آرامى اهالى آن ولايت را با خود رام نمودند.

مدارس و مكاتب ساختند. كنايس و معابد بنا نمودند. مريض‌خانه‌ها تأسيس نمودند و دار المساكين ساختند و از براى فقرا و ضعفاى مسلمين اعانه فرستادند و به دعوت عوام برخاستند. اطفال مسلمانان را از براى تعليم علوم و فنون به مدارس و مكاتب خود بردند و آداب كيش ترسايى به آنها آموختند طبيعى و لا مذهبى كه عقيده اروپاييان است به مسلمانان آموختند و آنان را به بى‌دينى دعوت نمودند. و اين مردم جاهل زمزمه زنبور را نغمه سنطور دانستند و حركت پشه را پريدن سيمرغ پنداشتند. مانند جعل به اطراف سرگين، مجتمع شدند. روشنايى چشم كرمى را، مشعله طريق هدايت فهميدند، تا آنكه دانه‌هاى تعصّب جاهليّت در دلها ريشه كرد.

حكّام اسلام غرق شهوات، اعيان مسلمانان مستغرق بحر لذّات، علماى حقّه مخذول و منكوب، دانايان در زوايا مرعوب، علماى سوء مقبول و محبوب، افعال جهّال مرغوب و مطلوب، رعيّت در حضيض مذلّت، تجّار در عين فلاكت، نظام بى‌نام، لشكريان بى‌نشان، طبع قرآن در بعضى از بلاد مسلمانان ممنوع، دخول انجيل و كتب مضرّه ترسايان به كشور اسلاميان مباح گرديد تا به اين دسيسه صفت صبّاغى عيسويان در اسلاميان رواج گرفت.

علوم اروپاييان به رنگ‌آموزى كشيشان صبغه سياست يافت. انجمن‌هاى ترسايان در فرنگستان قوت و قدرت به هم رسانيد. جمعى ديگر از كشيشان، در مملكت اسلاميان‌