بنابراين صداى جدايى علم و ايمان كه در قرن نوزدهم در اروپا بلند شد، دنيا را در نهايت به آن روز نشاند. حال اين روزنامه‌ى تاريخ گذشته‌ى اخبار منسوخ، به دست يك روشنفكر يا غير روشنفكر مى‌رسد و او به خيال آن كه خبر تازه‌اى است، شروع به خواندن مى‌كند و امروز آن را مطرح مى‌سازد. اين قضيه، قضيه‌ى امروز نيست. قضيه‌ى ديروز است. متعلّق به قرن نوزدهم است. ما در آستانه‌ى قرن بيست و يكم ميلادى هستيم. دنيا از آن روز تا به امروز ده بار چرخ خورده است.

مثلث قدرت در نظام اسلامى‌

خواهران، برادران و فرزندان عزيز من! بدانيد در نظام اسلامى، علم و روشنفكرى و ايمان با هم همپا و همراهند. حكومت اسلامى نه فقط ميان علم و دين به تعارض و جنگ قائل نيست، بلكه معتقد است ايمان و علم و روشنفكرى دست در دست هم دارند و مى‌توانند نيروى عظيمى به وجود آورند. ايمانِ بدون علم بى‌فايده است؛ زيرا كه ايمانِ بدون علم مثل انسانى است كه دست نداشته باشد. فرض كنيم اين انسان به نيروى خِرَد، غريزه يا تلاش خود، بتواند به گنجينه‌اى از طلا برسد؛ امّا دست ندارد كه آن گنجينه را بردارد. علم ابزار است؛ در حكم دست و انگشتان است و براى زندگى انسان ضرورت دارد. به همين دليل است كه بالاترين مؤمنين عالم، يعنى وجود مقدس نبىّ اكرم محمّدبن عبدالله صلّى الله عليه و آله و سلّم دستور داد كه به دنبال علم برويد و به اين دستور عمل شد. هنوز بيش از دو قرن از رحلت پيغمبر نگذشته بود كه پرچم علم در دنياى اسلام با مركزيت منطقه‌ى عربى برافراشته شد. علم از آنِ آنها نبود. مسلمانان خبرى از علم نداشتند، اما علم را جذب كردند؛ زيرا پيغمبر فرموده بود: «اطلب العلم ولو بالصّين»؛ اگر لازم بود آن طرف دنيا هم براى فراگيرى علم برويد. مسلمانان علم را كسب كردند و آن را در ميان خود پرورش دادند. در قرن‌هاى چهارم و پنجم هجرى، زمانى كه حكومت اسلامى در جنوب اروپا- اسپانياى امروز- تشكيل شده بود، برترين دانشگاه‌ها در اروپا- در آندلس آن روز- واقع بود. «پير روسو» در كتاب «تاريخ علوم» مى‌نويسد: تاجرى به قصد آن كه پسرش را براى تحصيل به دانشگاهى بفرستد، با استادى مشورت كرد. استاد گفت: اگر مى‌خواهى پسرت، چهار عمل اصلى را ياد بگيرد، همه‌ى دانشگاه‌هاى فرانسه و منطقه‌ى ميانى اروپا به خوبى به او ياد خواهند داد؛ اما اگر مى‌خواهى دانشى بالاتر از چهار عمل اصلى كسب كند، بايد او را به دانشگاه‌هاى اسلامى اندلس بفرستى! غربى‌ها اين مطلب را نوشته‌اند. كتابِ‌