امّا اگر فرض كنيم جامعه‌اى حوزه دارد، معنويت و اخلاق دارد، اما علم ندارد؛ همين بى‌علمى، آن را به قربانگاه خواهد كشاند. زيرا دشمن مى‌آيد و محصول علمى‌اى را كه آن جامعه لازم دارد، حتّى به قيمت معنوياتش به آن تحميل مى‌كند و مى‌فروشد. بالاخره مدّتى- يك روز و دو روز تاريخى- اين جامعه صبر خواهد كرد و محصولات علمى را وارد كشور خودش نخواهد كرد؛ امّا آخرش ناچار است وارد كند. اين حالت، وقتى است كه پايه خراب و ويران باشد. حال اگر كشور و جامعه‌اى دانشگاه خوبى داشته باشد، امّا حوزه علمّيه خوبى نداشته باشد، وضعش چگونه است؟ اين، از آن هم بدتر است! زيرا در اين صورت، علم در كشور پيش خواهد رفت، امّا در جهت غيرهدفها و ارزش‌هاى انسانى. علمى خواهد بود در خدمت ظلم؛ علمى در خدمت استكبار؛ علمى در خدمت تبعيض؛ علمى در خدمت بى‌عفتى و حتّى علمى در خدمت خيانت به آرمانهاى ملّى. اين‌گونه خواهد شد. عزيزان من! اين هم، باز همان حالتى است كه متأسّفانه در دوران سلطنت در اين كشور پيش آمد. دانشگاه بنيانگذارى كردند، اما دانشگاهى كه بنايش را بر جدايى از دين و حوزه گذاشته بودند. حوزه‌ى علميه بود، جدا؛ دانشگاه هم بود، جدا. لذا نتايج بسيار بدى بر اين مترتّب شد كه به آن هم مى‌رسيم. پس ملاحظه كرديد كه حوزه‌ى تنها- بدون دانشگاه- كفاف نيازهاى امروز ملّت و كشور ايران را نمى‌دهد. دانشگاهِ تنها- بدون حوزه- هم كفاف نمى‌دهد.

هدف رژيم پهلوى‌

حال اگر از يك طرف دانشگاهى بر مبناى ضديت با دين و ارزش‌هاى اسلامى بنيانگذارى شده بود- يعنى بر اساس ضديت با ارزش‌هايى كه حوزه‌هاى علميه مى‌خواهند شكل علمى آن را تأمين كنند- و از طرف ديگر حوزه‌ى علميه‌اى بر اساس ضديت با تازه‌هاى علمى بنا شد و دو جريان كه بايد كمك و مكمّل يكديگر و دو پايه براى نظام و دو بال براى پرواز به سطوح عالى بشرى و انسانى باشند؛ بناى كار كردن بر ضدّ هم را گذاشتند، تكليف چه خواهد بود و نتيجه چه خواهد شد؟ در اين صورت، بدترين نتايج حاصل مى‌شود. زيرا دو نيرو به جاى سازندگى، در جهت تخريب يكديگر به كار خواهند رفت و اين بسيار خطرناك است. اين، آن كارى بود كه در سالهاى ميانىِ رژيم منحوس پهلوى، نقشه كشيده بودند تا انجامش دهند. اوّل خواستند حوزه را تعطيل كنند؛ ديدند نمى‌شود. اين فكر مالِ سالهاى اوّل بود.