به علاوه، بدتر از همه‌ى اينها، ظلم، اختلاف، سلطه‌گريى، زورگويى و قلدرى را در جهان توسعه داد؛ و علم تبديل به ابزارى براى زورگويى شد.

علم و سعادت‌

اين، مال علم آنهاست. اما همين علم، مى‌تواند وسيله‌ى رفاه، سعادت و عدالت باشد. چقدر خوب است كه شما علم داشته باشيد، و به عنوان يك ملتِ طرفدارِ عدالت، پرچم عدالت را در دست بگيريد، و با علم، عدالت را پيش ببريد. پس، اول، علم. درس بخوانيد، كار كنيد، و خودتان را از لحاظ علمى- در

علوم و رشته‌هاى مختلف- بسازيد. زيرا به همه چيز احتياج است. اين كشور و زندگى بشرى، به همه‌ى دانشها احتياج دارد. و چون ما در كارِ دانشْ عقب‌ماندگى داريم، بايد سعى كنيد راه‌هاى ابتكارى را باز كنيد. يعنى تحقيق كنيد، و به بن‌بست‌گشايى بپردازيد. متأسفانه، ما دو- سه قرن است كه يك عقب‌ماندگى قهرى و تحميل شده را، در دانش پيش رونده و افزايش يابنده و سرعت‌گيرنده، تحمل مى‌كنيم. عاملى كه مى‌تواند تا حدودى اين عقب‌ماندگى را علاج كند، دنبال راه‌هاىِ ميانبُر بودن است؛ تا شايد بتوانيد اين فاصله را، مرتب، كم كنيد. اين، يك: درس، علم، تحقيق.

دوم اينكه، عزيزان من! سعى كنيد روح و ايمانِ دينى را در خودتان تقويت نماييد. دانش، آن‌وقتى به كار خواهد آمد، كه با دين همراه باشد. خوب دينى دراختيار شماست. خوب معنويت و صفايى در اين دين هست. دينِ منطقى، همراه با مبانىِ اعتقادىِ مستدل، قابل قبول، و روشنفكر پسند. به مسائلى كه در دين مخلوط مى‌كنند و آنها را به نام دين بيان مى‌نمايند، نگاه نكنيد. دين، اساس دين و تعاليم اسلام، بسيار روشن بينانه و جالب، و براى ذهن‌هاى جستجوگر و حساس، كاملا منطقى و پرجاذبه است. لذاست كه شما مى‌بينيد، امروز دين اسلام، در همه جاى دنيا، براى انسانهايى كه اهل جستجو هستند، جاذبه دارد. اين جاذبه، به خاطر تعاليم روشن‌بينانه اسلام است.

انُس با خدا

اين دين را قدر بدانيد. اين ايمانِ دينى را قدر بدانيد. احكام الهى را رعايت، و خودتان را با خدا مأنوس‌