به‌وجود مى‌آيد.

دانش و بينش‌

امروز، در نظام‌هاى ساخته و پرداخته‌ى فرهنگ غرب- چه در خود منطقه‌ى جغرافيايى غرب، چه در جاهاى ديگر دنيا- در بخش ابزار و وسائل زندگى تا آنجا پيشرفت كرده‌اند كه رسيده‌اند به كرات آسمانى. اين، از لحاظ علمى، انصافاً فوق‌العاده است. اين را كه ديگر نمى‌شود منكر شد. فرض بفرماييد بروند توى آسمان‌ها و دوربين‌هاى تلسكوپ را در آنجا تعمير كنند. اين، پيشرفت عظيمى براى بشر است. اما اگر از نظر جهتگيرى زندگى، بينشى كه انسان به آن احتياج دارد، نباشد، اصلا اين ابزار براى بشر هم لازم نيست؛ بلكه مضرّ است. انسان امروز، از اين نظر، عقب مانده است. دستش خالى است. معنويت در دنيا نيست. جهتگيرى درست، نيست. براى همين است كه دنيا پر از ظلم و جور است. افسوس كه بعضى، مطلبى به اين وضوح را نمى‌فهمند! مگر اين دنيا، مال بشر نيست؟! مگر اين علم و پيشرفت، براى اين نيست كه انسان از آنها استفاده كند؟! وقتى ما مى‌بينيم در دنيا وضعى است كه اكثر انسانها، روزبه‌روز دارند بدبخت‌تر مى‌شوند و عده‌اى با همان ابزار پيشرفتهاى علمى كه مال انسان است، بر انسانيت اين‌گونه فشار مى‌آورند، اين كافى نيست كه كسى بفهمد يك بال انسانيت شكسته و افتاده است؟!

بال معنويت‌

اين، بال معنويت است. اگر ما هم در جامعه‌ى خودمان، جنبه‌ى معنوى را نديده بگيريم؛ آن را حذف كنيم، يا كوشش كنيم از صحنه خارجش كنيم، همين خواهد شد. از وقتى كه ترشحات و نشانه‌ها و طليعه‌هاى فرهنگ غرب، به صورت قصه و نقشه- نه به صورت طبيعى و آنچه كه لازمه زندگى عمومى بشر باشد- به كشور ما سرازير شد- از اواخر سلطنت ناصرالدين شاه- مبارزه با دين و تلاش براى منزوى كردن دين هم شروع شد. البته عده‌اى، اينها را از زمان رضاخان مى‌دانند، و مربوط به سلاطين قاجار نمى‌دانند. اما اين، يك واقعيت است. منزوى كردن علماى دين؛ منزوى كردن دين؛ سعى در استخدام نيروهايى براى مقاصد خبيث كه شروع شود، جامعه، جامعه‌اى خواهد شد كه از لحاظ وسائل و ابزار