و اسير دربار خوش‌گذران شدند- علما خود را از دولت كنار كشيده، به پناهگاه مردم در مقابل دولت‌هاى ظالم تبديل شدند.

امام خمينى (قدس سره) در يكى از سخنرانى‌هاى خود در سال 1356، بر اين عقيده كه در زمان صفويان شرايطى در كشور فراهم شده بود كه مذهب شيعه گسترش يابد، نزديك‌شدن تعدادى از علما به حكومت را به‌خاطر دفاع از مصالح اسلام دانسته، تأكيد كردند:

نبايد ... كسى تا به گوشش خورد كه مثلًا مجلسى (رحمة الله)، محقق ثانى (رحمة الله)، ... شيخ‌بهايى (رحمة الله) با اينها رابطه داشتند و ... همراهى‌شان مى‌كردند، خيال كند كه‌اينها آمده بودند براى جاه و ... عزت و احتياج داشتند به اينكه سلطان‌حسين و شاه‌عباس به آنها عنايتى بكنند؛ آنها ... يك مجاهده نفسانى كردند براى اينكه اين مذهب را به‌وسيله آنها، به‌دست آنها ترويج كنند. در يك محيطى كه اجازه مى‌گرفتند كه شش ماه ديگر اجازه بدهد ما حضرت امير را سلب كنيم ... اينها رفته‌اند و مجاهده كرده‌اند ... مصالح اسلام فوق اين مسائلى است كه ما خيال مى‌كنيم.[1]

امام در سال 1358 نيز در سخنرانى خود بر همين نكته تأكيد كرد:

... خواجه‌نصير كه در اين دستگاه‌ها وارد مى‌شد، نمى‌رفت وزارت كند، مى‌رفت آنها را آدم كند ... كارهايى كه خواجه‌نصير براى مذهب كرد، آن كارهاست كه خواجه‌نصير را خواجه‌نصير كرد، نه طب خواجه‌نصير و نه رياضيات خواجه‌نصير ... و امثال او مثل محقق‌ثانى، مثل مرحوم مجلسى ... كه در دستگاه صفويه بود، صفويه را آخوند كرد، نه خودش را صفويه كرد ... اگر انسان بتواند كه محمدرضا را انسان كند، بسيار كار خوبى است. انبيا براى همين آمده‌اند.[2]

ايشان در يكى از سخنرانى‌هايش در سال 1364، بر اين نكته نيز تأكيد مى‌كند:

گمان ندارم حتى يك نفر از سلسله سلاطين، آدم حسابى و خوب بوده‌اند، ولى تبليغات باعث شده است كه شاه‌عباس كه شايد در صفويه آدمى بدتر از او نبود،

[1]. موسوى خمينى، صحيفه نور، ج 1، ص 259، 10/ 10/ 1356.

[2]. همان، ج 8، ص 8، 13/ 4/ 1358.