آدمى خوب خوانده شود يا انوشيروان، كه عدالت‌گسترى او مانند صلح‌دوستى رئيس‌جمهور آمريكاست، آدمى عادل خوانده شود.[1]

امام در اين زمينه داستانى از شاهنامه نقل مى‌كند كه: در زمان انوشيروان، بوذرجمهر به وى گفت كه احتياج به پول داريم و مى‌توان آن را از برخى افراد طبقه پايين گرفت. مأموران رفتند و يك كفشگر را يافتند كه مى‌توانست كمك كند، اما شرط كرد كه در ازاى كمك وى، بايد اجازه دهند پسرش درس بخواند. وقتى ماجرا را به انوشيروان گفتند، او گفت: نه پولش را مى‌خواهم نه مى‌گذاريم پسرش درس بخواند. زيرا اگر آدم پايينى درس بخواند، سپس مى‌خواهد در امور مداخله كند. اين عدالت انوشيروان بوده است.[2]

ب) حركت‌هاى انقلابى در دوره قاجار از منظر امام خمينى‌

جدايى روحانيت از حكومت و مقاومت در مقابل دولت- كه از اواسط دوره صفويان آغاز شده بود- در زمان قاجارها تشديد شد و خود را در حركت‌هاى اعتراضى و انقلابى، مانند قتل گريبايدوف،[3] قيام عليه امتياز رويتر به رهبرى حاج ملاعلى كنى، قيام تنباكو به رهبرى آيت‌الله ميرزاى شيرازى، انقلاب مشروطه و قيام شيخ‌محمد خيابانى، نشان داد. در اينجا به ديدگاه امام درباره قيام تنباكو و انقلاب مشروطه كه اهميت بيشترى دارند، توجه مى‌شود.

يك. امام خمينى و قيام تنباكو

پيش از اين در گفتار دوم از فصل دوم درباره زمينه‌ها و عوامل وقوع قيام تنباكو در زمان ناصرالدين‌شاه قاجار و كلاه بزرگى كه بر سر دولت ايران رفته بود و حكم تحريم مصرف توتون و تنباكو توسط آيت‌الله ميرزاى شيرازى و نتايج آن مطالبى ارائه شد.

ميرزاى شيرازى با صدور حكم تحريم توتون و تنباكو، بازى سلطه‌گرانه انگليسى‌ها را برهم‌زده، قدرت روحانيت شيعه را به نمايش گذاشت.

[1]. همان، ج 19، ص 248، 9/ 9/ 1364.

[2]. همو، صحيفه امام، ج 19، ص 434.

[3]. در اين واقعه مردم به سفارت روسيه ريخته و گريبايدوف را همراه با چند ده نفر روسى ديگر به قتل رساندند.