از فرداى قيام پانزده خرداد سال 1342 انجمن‌هاى اسلامى متعدد دانشجويى، دانش‌آموزى، بازار و ... به‌وجود آمد. در دانشگاه‌ها، آرام‌آرام جو غيرمذهبى شكسته شده، بر طرف‌داران سخنرانى‌هاى مذهبى با رنگ و بوى سياسى افزوده شد. همچنين فعاليت تلاشگران مذهبى باعث پيدايش مدارس دين و دانش در نقاط مختلف، ازجمله مدارس رفاه و علوى در تهران گرديد.

افزون‌براين، قيام پانزده خرداد آثار عمده ديگرى از خود برجاى نهاد كه عبارت‌اند از:

. انتقال رهبرى حركت مخالف رژيم پهلوى به نيروهاى مذهبى و به حاشيه راندن ملى‌گراها و چپ‌ها از متن جريانات سياسى؛

2. روى‌گردانى انقلابيان از راه‌هاى اصلاح‌طلبانه و تلاش در جهت سرنگونى نظام سلطنت؛

3. طرد همه قدرت‌هاى بيگانه و مقابله با نفوذ آنها در ايران.

ب) اقدامات ضد فرهنگى‌

محمدرضاشاه نيز، مانند پدرش با سياست‌هاى مختلف، فرهنگ مذهبى مردم ايران را تحقير نموده، آداب و بدعت‌هاى جديدى را- كه عموماً مخالف اصول و اعتقادات اسلامى ايرانيان بود- به جامعه ايرانى تحميل كرد.

علماى مذهبى و مردم از ابتدا با اين سياست‌ها مخالفت كرده، اين امر گاه به درگيرى‌هاى وسيع مى‌انجاميد. تصويب كاپيتولاسيون در زمان محمدرضاشاه، اقدامات وى در زمينه ايجاد يك ايدئولوژى شاهنشاهى، مانند تغيير تاريخ هجرى شمسى به شاهنشاهى، جشن‌هاى «دو هزار و پانصدمين سال شاهنشاهى ايران»، جشن‌هاى پنجاهمين سال سلطنت پهلوى و ... از ابتدا، با مخالفت علما و گروه‌هاى مذهبى مواجه شد. علما به‌دليل ماهيت ضد اسلامى رژيم پهلوى، به آن مى‌تاختند.

دراين‌باره به‌جز موارد بالا، ادله ديگرى نيز مبنى‌بر ماهيت ضد اسلامى رژيم وجود داشت؛ ازجمله ترجيح عناصر وابسته، خارجيان و ايرانيان غيرمسلمان در توزيع نقش‌هاى سياسى، اجتماعى، و اقتصادى، بر افراد طرف‌دار استقلال كشور و مردم مسلمان ايران. به‌گونه‌اى كه‌