پنجشنبه 23 شهريور 1300/ 15 سپتامبر 1921/ 12 محرم 1340

* دستور پسيان براى تصرف كاريز

پسيان به سلطان على رضا خان شمشير 1 دستور داد: لازم است، براى به راه انداختن جريان تجارتى و تأمين عايدات گمركى هرچه سريع‌تر كاريز را به تصرف درآورند تا امور تجارتى با افغانستان از سرگرفته شود. پسيان خاطرنشان ساخت: عايدات گمركى خيلى كم شده و اين موضوع آنها را در فشار بى‌پولى قرار داده است. همچنين كلنل دستور داد: به منظور تأمين دادن به افرادى كه با ژاندارمرى جنگ كرده‌اند، علاوه‌بر ضامن، جريمه نقدى نيز از آنان دريافت شود. 2

[تصوير] على رضا خان شمشير

* انتشار بيانيه جمعيت مليون خراسان‌

جمعيت مليون خراسان (حزب مليون خراسان) نخستين بيانيه‌ 3 خود را در حمايت از پسيان منتشر كرد. اكثر اعضاى اين حزب را ترك‌هاى تبريز و قفقازى‌ها تشكيل مى‌دادند. رهبران حزب مليون خراسان عبارت بودند از:

نور مهدى، اسد آقا زوارزاده، اسماعيل نخجوانى، مشهدى حسينقلى و مير مرتضى، اكثر جلسات حزب مليون خراسان در خانه اسماعيل نخجوانى تشكيل مى‌شد. 4

* تأكيد بر عدم تأخير حركت نظاميان به ممسنى‌

وزارت داخله راجع به اعزام اردو به ممسنى كه قرار بود بيستم محرم عازم ممسنى شوند به نصرت السلطنه تأكيد كرد كه در حركت اردو در اين تاريخ تأخير نشود. وزارت داخله بار ديگر يادآور شد طبق آنچه مقرر شده، غير از فوق العاده حقوق سربازان، توپچى و كرايه حمل‌ونقل كه به عهده معين التجار است، بقيه مخارج اردو به عهده اداره ماليه است. 5

______________________________
(1). اينكه به على رضا خان وزيرى «شمشير» مى‌گفتند به اين دليل بود كه در تهران و ساير شهرستان‌هاى ايران پهلوانى بود كه نمايش‌هايى محير و مفصل مى‌داد و نامش «على قليچ» بود، كه در موقع خود شهره شهر شده بود. ايشان در فارس نمايشاتى داد كه واقعا محير العقول بود. على رضا خان به افسران ژاندارمرى گفته بود كه «كار نيكو كردن از پر كردن است» رفقايش او را تمسخر مى‌كنند. او بعدا در ظرف شش ماه با تصميمى استوار به ورزش پرداخت و چنان نيرومند و قوى شد كه هنگام جشنى كه به مناسبت ترفيع و نشان برايش ترتيب داده بودند، كليه عمليات سخت پهلوانى «على قليچ» را در مقابل جمعيت انبوهى انجام داد و حتى كارهاى اضافى ديگرى از قبيل انفجار توپ‌هاى بزرگ جنگى بر روى سينه خود به معرض نمايش گذارد.

در اينجا بود كه كليه آزادى‌خواهان و افسران ژاندارمرى لقب «شمشير» را كه ترجمه فارسى «قليچ» است به او دادند و از آن‌روز به ماژور عليرضا خان شمشير وزيرى معروف گرديد. (قيام كلنل محمد تقى خان پسيان، ص 297).

(2). نامه كلنل محمد تقى خان به سلطان على رضا خان شمشير، 23/ 6/ 1300، اسناد موسسه تاريخ معاصر، شم 56/ 7768.

(3). متن بيانيه انتباهيه جمعيت مليون خراسان به شرح ذيل است: