نفوذ تصرفات او در امور عامّه‌[1] و يا به معناى سمت ولايى و منصب شرعى‌[2] نسبت به تصرّفات در امور عامّه ولى به هر تقدير- حكمى است از احكام شرعى خواه تكليفى‌[3] يا وضعى‌[4] و يا سمتى‌[5] براى فقيه ثابت است نه براى ديگرى كه انتخاب نيز معناى قبولى آن را خواهد داشت، نه ايجاد آن- مثلا- براى فقيه جامع الشرائط جايز است كه در اموال مجهول المالك از طريق ولايت حسبه- تصرّف كند، ولى براى غير او جايز نيست، اعمّ از اينكه مردم او را براى اين كار انتخاب كنند يا نه، همان گونه كه هر طبيب صلاحيّت معالجه مريض را دارد خواه به او مراجعه شود يا نشود؛ زيرا صلاحيّت و عدم صلاحيّت يك امر واقعى است نه انتخابى، خواه صلاحيّت تكوينى يا تشريعى باشد و صلاحيّت و شايستگى شرعى فقيه جامع الشرائط به خودى خود ثابت و قطعى است، به اين ترتيب ولايت فقيه- هر چند از طريق حسبه- امرى ثابت و مسلّم است اگر چه به معناى جواز حكمى باشد.

انتخاب فردى از فقها به عنوان رهبر و تصدّى او در امور عامّه و حكومت بر كشور يك ضرورت ثانوى است و خاصيّت اين انتخاب تنها قدرت دادن به او نسبت به اجراى ولايت اوست، نه اعطاى منصب ولايى به او و نه جواز حكمى، اين انتخاب هيچ گونه منافاتى با داشتن صلاحيّت شرعى ديگر افراد از فقهاى جامع الشرائط ندارد و لغويّتى در تعدّد آن نيست و مثل اين است كه چند طبيب صلاحيّت اداره مريضخانه‌اى را دارند ولى به لحاظ حفظ نظم بايد يك طبيب براى اين كار انتخاب شود.

اسلام و شورا (تبادل نظر)

(1) موضوع «شور» در قرآن كريم در ضمن دو آيه مطرح شده:

[1] - به معناى صحّت و نفوذ عقود و ايقاعات در كلّيه معاملات مربوط به امور عامّه.

[2] - يعنى منصب اعطايى نظير قيمومت و وصايت.

[3] - احتمال اوّل.

[4] - احتمال دوّم.

[5] - احتمال سوّم.