كه اشياى ديگر به آن نسبت داده شده و يا از آن به وجود مى‌آيند و يا الهام مى‌گيرند و كلمه «امّت» بر گروه و جماعتى اطلاق مى‌شود كه در يك امر اشتراك فكرى و اعتقادى يا سياسى داشته و پيرو امام واحد باشند.

(1) در تعبيرات قرآنى دو واژه «امام و امّت» به صورت دو مفهوم متضايف به كار مى‌رود، اعمّ از ائمه حقّ و باطل.

به هر حال، امام در مفهوم وسيع خود به معناى پيشوا و سرپرست و وجود الگويى، و نمونه برتر و عاليتر و نمايش‌دهنده يك مكتب فكرى است و لذا در قرآن كريم و در نهج البلاغه و احاديث در همين معنا به كار رفته است و به امامان دوازده‌گانه معصوم عليهم السّلام اختصاصى ندارد؛ مانند:

- ... قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي ....[1] «به ياد آر هنگامى كه خداوند ابراهيم را به امورى امتحان فرمود. او همه را به جاى آورد. خدا به او گفت: من تو را به پيشوايى خلق برگزيدم، ابراهيم عرض كرد اين پيشوايى را به فرزندان من نيز عطا كن، فرمود: عهد من هرگز به مردم ستمكار نخواهد رسيد».

- ... وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً.[2] «و آنان هستند كه هنگام دعا با خداى خود گويند: پروردگارا! ما را از جفتمان فرزندانى مرحمت فرما كه (خلف صالح) و مايه چشم روشنى ما باشند و ما را پيشواى اهل تقوا قرار ده».

- يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ ....[3] «اى رسول ما! به ياد آر (و امّت را متذكّر ساز) روزى را كه ما هر گروهى از مردم را با پيشوايانشان (به پيشگاه حقّ و حقيقت) دعوت مى‌كنيم».

- وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا ....[4] «و آنان را پيشواى مردم ساختيم تا خلق را به امر ما هدايت كنند».

[1] - بقره/ 124.

[2] - فرقان/ 74.

[3] - اسراء/ 71.

[4] - انبياء/ 73.