تَتَّبِعِ الْهَوى‌ ....[1] «اى داوود! ما تو را در روى زمين مقام خلافت داديم تا ميان خلق خدا به حق حكم كنى و هرگز هواى نفس را پيروى نكنى».

دلالت اين آيات بر لزوم قضا در ميان مردم كاملا روشن است، اگر چه با دليل عقلى و به حكم ضرورت اجتماعى نيز اين مطلب به اثبات رسيده است.

آيا ولايت قضا مخصوص پيغمبر و امام است؟

(1) در اينجا اين سؤال مطرح مى‌شود كه آيا «ولايت قضا» ابتداء مخصوص به پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و امام عليه السّلام است و سپس از طريق ايشان به ديگران منتقل مى‌گردد، يا آنكه هر كس كه دانا به قوانين قضائيه باشد، مستقيما مى‌تواند قضاوت كند و نياز به جعل منصب قضاوت به طور خاص ندارد به اين معنا كه داشتن مقام قضاوت در شريعت اسلامى تنها به دانستن و اطلاع از احكام و قوانين قضائيه نيست بلكه اعطا و جعل منصب از سوى خداوند در قضاوت و داورى براى قاضى نيز ضرورى است.

علماى اسلام اتفاق نظر دارند كه منصب قضا از سوى خداوند كه حاكم على الاطلاق است، ابتداء به پيغمبر و امامان واگذار گرديده و سپس با اذن ايشان ديگران نيز مى‌توانند بدان بپردازند.

احاديث و حق اختصاص‌

(2) احاديث در اين زمينه نيز از اهل بيت فراوان رسيده است؛[2] از جمله:

1- گفتار امير المؤمنين عليه السّلام به شريح قاضى است كه فرمود:

«يا شريح! قد جلست مجلسا لا يجلسه الّا نبىّ أو وصىّ نبىّ او شقىّ».[3] «اى شريح! در جايى نشسته‌اى كه در اينجا نمى‌نشيند جز پيغمبر يا وصى او يا شقى».

[1] - ص/ 26.

[2] - قضاى آشتيانى، ص 3.

[3] - وسائل الشيعة 18/ 6/ باب 3/ ح 2.