3- ولايت قضا

[تعريف القضاء]

(1) «قضا» در اصطلاح فقهى، عبارت است از «ولايت شرعى بر حكم».

مرحوم شهيد در كتاب دروس، در تعريف قضا چنين مى‌گويد: «هو (القضاء) ولاية شرعيّة على الحكم فى المصالح العامّة من قبل الإمام».[1] و جمعى ديگر از فقها از جمله شهيد ثانى در مسالك، قضا را چنين تعريف كرده‌اند:

«انّه (القضاء) ولاية الحكم شرعا لمن له اهليّة الفتوى بجزئيّات القوانين الشّرعيّة على اشخاص معيّنة من البريّة باثبات الحقوق و استيفائها للمستحقّ».[2] «قضاوت، عبارت است از ولايت شرعى بر حكم براى كسى كه داراى صلاحيت فتوا در جزئيات قوانين شرعيه بوده باشد كه طبق آن عليه افراد معين حكم به اثبات حقوق و استيفاى آن به نفع مستحق بنمايد».

فرق ميان اين دو تعريف اعمّ بودن اولى نسبت به دومى است كه تعريف اول شامل حكم در غير موارد خصومت مانند حكم به هلال و امثال آن نيز مى‌شود به خلاف تعريف دوم كه مخصوص به موارد خصومات و دعاوى است.

نياز جامعه به قوه قضائيه‌

(2) نياز جامعه به قوّه و قدرت قضائيه در هر كشور و ميان هر ملتى از ضروريات عقلى‌

[1] - الدّروس الشرعية، ج 2، ص 65.

[2] - قضاى آشتيانى، ص 2.