اسم الکتاب : انقلاب اسلامی زمینه ها و پیامدها المؤلف : محمدی، منوچهر الجزء : 1 صفحة : 203
جيحان با جمهورى اسلامى به رقابت بپردازند و اجازه ندهند جمهورى
اسلامى از اين موقعيت استراتژيك بهرهبردارى كند. اما اين پروژه تاكنون مورد
استقبال اين دولت قرار نگرفته است و اجراى آن بعيد به نظر مىرسد.
در عين حال جمهورى اسلامى در جهت حل و فصل اختلافات درونى اين دولت،
از جمله بحران قرهباغ و منازعات داخلى تاجيكستان، به عنوان ميانجى وارد شد و
حداقل در تاجيكستان موفق شد كه ميان گروههاى مختلف، صلح و آرامش برقرار كند.
از طرف ديگر ايران در ارتباطى تنگاتنگ با فدراسيون روسيه كه
عمدهترين وارث اتحاد جماهيرشوروى است، با تلاش آمريكايىها براى نفوذ در اين
منطقه مقابله نمود و اجازه ايجاد پايگاه را به آنها نداد. اگر چه در زمينه رژيم
حقوقى درياى خزر هنوز ميان كشورهاى ساحلى اين دريا تفاهمى پديد نيامده است، اما
تلاش بر اين است كه مشكل هماهنگى و بهرهبردارى از بستر دريا، ميان كشورهاى ساحلى
درياى خزر هرچه زودتر حل گردد.
دورنماى آينده روابط جمهورى اسلامى ايران با دولتهاى آسياى مركزى و
منطقه قفقاز، بيانگر اين واقعيت است كه گذشت زمان و شرايط فرهنگى، جغرافيايى و
اقتصادى اين دولت را به ايران نزديكتر مىنمايد و نقش جمهورى اسلامى را به يك نقش
محورى و مركزى تبديل خواهد كرد. به ويژه اين كه در رقابت قدرتهاى سهگانه در
منطقه، ميان آمريكا، روسيه و ايران شانس تفاهم و نزديكى ميان جمهورى اسلامى و
روسيه در مقابله با نفوذ و زيادهخواهى آمريكا به مراتب بيشتر مىباشد. البته
ناگفته نماند كه مسائل و سياستهاى دولتهاى اين منطقه خود يكسان و هماهنگ نيست و
هر كدام مسائل و مشكلات مخصوص خود را دارند.
اگرچه الحاق اين دولت به سازمان همكارىهاى اقتصادى منطقهاى «اكو»
موجب تسهيل و گسترش همكارى بيشتر ميان اين دولتها خواهد شد، در عين حال همچنان
مشكلات خاص هر يك از دولتها بر جاى خود باقى خواهد بود. اختلاف ميان آذربايجان و
ارمنستان چنانچه حل نشود، بدون ترديد زمينه نفوذ غرب را فراهم خواهد كرد. به ويژه
آن كه آذربايجان بارها از پيمان ناتو دعوت به ايجاد پايگاه نموده است كه البته با
توجه به ارتباط و علقه فرهنگى ارمنستان با غرب، امكان موافقت اعضاى پيمان ناتو با
ايجاد چنين پايگاهى در
اسم الکتاب : انقلاب اسلامی زمینه ها و پیامدها المؤلف : محمدی، منوچهر الجزء : 1 صفحة : 203