اسلام واقعى، احكام اجتماعى و سياسى بر احكام فردى غلبه دارد، اما متأسفانه در طول تاريخ عمدتاً احكام فردى مطرح شده است.[1] بنابراين «هركسى بگويد اسلام به زندگى چه كار دارد، اين جنگ با اسلام است؛ اين نشناختن اسلام است. اسلام به سياست چه كار دارد، اين جنگ با اسلام است.»[2] به سخنى ديگر، اسلام براى رشد انسان آمده و بخشى از حيات او، حيات سياسى و اجتماعى است و جامعيت دين ايجاب مى‌كند سياستْ بخشى از دين و همسو با آن باشد. از همين‌رو، اسلام‌باوران بايد محيط سياسى خود را با آموزه‌هاى دينى خود هماهنگ و در حوزه سياست دخالت كنند. بر اين اساس، امام براين باور است كه اسلام، سياست است؛ حقيقت سياست است.[3] حكومت عدل، سياست است؛ تمام معناى سياست است.[4] بنابراين هركه گمان كند دين از سياست جداست، نه دين را شناخته و نه سياست را.[5]

برهمين‌پايه، رابطه دين و سياست از ديدگاه امام‌خمينى رابطه‌اى عام و خاص مطلق است؛ بدين معنا كه سياست در درون دين جريان دارد و ضوابط و اصول كلى خود را از شريعت مى‌گيرد تا راه را براى حركت تكاملى انسان هموار سازد.

دو. يكسان بودن هدف دين و هدف سياست‌

از منظر امام‌خمينى، دين و سياست براى هدايت انسان به سوى سعادت، درپى تحقق‌عدالت در جامعه‌اند، ازاين‌رو نمى‌توانند از يكديگر جدا باشند. وى دراين‌باره سياست رابه سياست شيطانى، مادى و الهى بخش‌بندى مى‌كند. ايشان سياست شيطانى را مبتنى بردروغ و خدعه و فريب مى‌داند و معتقد است اسلام با اين‌گونه تعريفِ از سياست بيگانه‌است.

دومين نوع سياست از نگاه امام‌خمينى، «سياست حيوانى است ... و آن سياستى است ... راجع به مرتبه حيوانيت انسان.»[6] چنين سياستى بخشى از نيازهاى انسان را تأمين مى‌كند، اما

[1]. همو، صحيفه امام، ج 6، ص 200.

[2]. همان، ج 4، ص 19 و 20.

[3]. همان، ج 10، ص 125.

[4]. همان، ج 20، ص 113.

[5]. همو، تحرير الوسيله، ج 1، ص 234.

[6]. همو، صحيفه امام، ج 13، ص 432.