7- دارايى فكرى: حمايت و اجرا

موافقتنامه سازمان تجارت جهانى در زمينه جنبه‌هاى تجارى حقوق دارايى فكرى(TRPS) [1] در دور اروگوئه، در سال‌هاى 94- 1986 مذاكره شدند. مقررات دارايى فكرى در سيستم تجارى چندجانبه براى اولين بار معرفى شد.

انواع داراييهاى فكرى‌

موافقتنامه‌TRIPS زمينه‌هاى زير را پوشش مى‌دهد:

* حق تكثير (كپى رايت) و حقوق مرتبط

* علائم تجارى شامل علائم خدماتى‌

* نشانه‌هاى جغرافيايى‌

* طرحهاى صنعتى‌

* اختراعات‌

* طرح ساخت مدارهاى يكپارچه‌

* اطلاعات افشانشده، شامل اسرار تجارى‌

مبادى: به سوى سيستم تجارى قاعده‌مند

ايده و دانش، بخش مهم و در حال افزايش تجارت است. بيشتر ارزش داروهاى جديد و ساير محصولات با فن‌آورى پيشرفته به مسائلى همچون ميزان اختراع، خلاقيت، تحقيق، طراحى و آزمايش بستگى دارد. فيلمها، محصولات موسيقى، كتابها، نرم‌افزارهاى كامپيوترى و خدمات شبكه‌اى به دليل دربر داشتن اطلاعات و خلاقيت داراى ارزش هستند و معامله مى‌شوند و نه به خاطر پلاستيك، فلز يا كاغذى كه در آنها به كار رفته است. بسيارى از محصولاتى كه به شكل كالاهاى با فن‌آورى پايين مبادله مى‌شوند، امروزه خلاقيت و طراحى در ارزش آنها سهم بالايى دارد، مانند لباسهاى داراى علامت تجارى و يا گونه‌هاى جديد گياهى.

اين حق مبتكران است كه مانع استفاده ديگران از اختراع، طراحى يا آفرينش خود شوند و از اين حق براى استفاده ديگران مطالبه پول نمايند. لذا اين حقوق، «حقوق داراييهاى فكرى» ناميده مى‌شوند و اشكال مختلفى دارند. به عنوان مثال كتابها، نقاشيها و فيلمها تحت عنوان قانون حق تكثير (كپى رايت) هستند. اختراعات مى‌تواند ثبت‌

[1] .

Agreement on Trade- Related Aspects of Intellectual Property Rights