گرفته و براى فردا محول نشود. دست و گردن زنان از زيورآلات تهى گرديده و صرف آذوقه خانواده‌ها شده است زندگى جمعى زلزله‌زدگان جنگ‌زدگان، سربازها و بعضى از مأمورين روسى در بين خانواده‌هاى محروم و زنان مطلقه حتى در آپارتمان تك‌خوابه كاملا مشهود است.

به‌طور كلى اگر سازمانهاى بين‌المللى امروز فكرى نوين و طرحى زنده و اساسى نتوانند بينديشند بطور قطع و يقين آينده‌اى كاملا تاريك از لحاظ سياسى و اجتماعى، آن كشور را تهديد و تعقيب مى‌نمايد.

ايروان از ديدگاه مادام ديولافواى فرانسوى‌

مؤلّف كتاب ايران كلده و شوش خانم «ديولافوا» خاطرات دو روز توقّف خود را در ايروان چنين مى‌نويسد[1]:

در تاريخ 29 مارس 1881 ميلادى كه از ايروان بازديد بعمل آورديم منظره شهر ايروان طرب‌انگيز و نشاطآور بود، خانه‌ها اغلب داراى مهتابى‌هاى قشنگ بوده و از باغهاى باصفا احاطه شده بود.

و گنبدهاى باشكوه مساجد شيعه و ديوارهاى سفيد منازل نيمه اروپائى و شكوفه‌هاى درختان ميوه از ميان توده خاكسترى رنگ ساختمان‌ها، سر برآورده بود و نمايش و جلوه مخصوصى داشت.

[1] مادام ژان ديولافوا شواليه لژيون دونور افسر آكادمى مؤلف كتاب ايران كلده و شوش مطالب فوق‌الذكر را در لابلاى صفحات 19 الى 26 آورده است.