ده هكتار زمين حاصل‌خيز با كيفيت خاك خوب و عمق مناسب، و شرايط مساعد رشد محصول، محصولى توليد مى‌شود كه از نظر ارزش چند برابر محصول زمين صد هكتارى با كيفيت نامطلوب ارزش دارد. سوال اين است كه منشأ پيدايش اين ارزش مازاد در محصولات زمين با كيفيت مطلوب چيست؟

ب- توليدات خدماتى نظير مسكن؛ در اين نوع توليدات زمين نقش بسيار ويژه‌اى در ارزش محصول توليدى به دست آمده دارد. زمينى كه از نظر موقعيت در شرايط مطلوبى قرار دارد- مثلًا در مركز شهر است و دسترسى آسانى به همه مراكز خدماتى و سرويس‌هاى عمومى دارد- با زمينى كه فاقد آن شرايط مطلوب است از نظر ميزان اثرگذارى در ارزش مسكن توليدى يا هر واحد خدماتى ديگر بسيار متفاوت‌اند. هنگامى كه در هر يك از اين دو زمين دو خانه مسكونى با زيربناى مساوى و با مصالح و مهندسى يكسان و برابر ساخته شود، مقدار ساعت كارى كه در هر يك از اين دو واحد مسكونى هزينه شده برابر است، و نيز مواد و مصالح ساختمانى نيز برابر است، مع الوصف ارزش خانه‌اى كه زمين آن در موقعيت مناسبى قرار دارد گاه بيش از دو برابر خانه‌اى است كه با همان مشخصات، و با همان ساعت كار در زمين نامطلوب ساخته شده است.

علت اين تفاوت ارزش را نمى‌توان منحصراً در قانون عرضه و تقاضا خلاصه كرد؛ زيرا اگر فرض كنيم زمين با كيفيت مطلوب فراوان باشد و از نظر فراوانى تفاوتى با زمين نامطلوب نداشته باشد، مع الوصف كالاى توليدى در زمين مطلوب از ارزش بسيار بالاترى نسبت به كالاى توليدى در زمين نامطلوب برخوردار است.

بنابراين مقدار كار هزينه شده نمى‌تواند منشأ اصلى و منحصر به فرد ارزش كالاى توليدى باشد بلكه عواملى ديگر از جمله ميزان مطلوبيت زمين در ارزش كالاى توليدى وابسته به زمين نقش بسيار مؤثرى دارد؛