\* مراد از قرينه منفصله در مدّعاى محقّق نائينى:

گفتيم كه محقق نائينى در مقدمه سوم از مقدمات حكمت افزون بر عدم قرينه متصله بر تقييد، عدم قرينه منفصله را نيز شرط دانسته‌اند و مقدمه سوم را عدم قرينه اعم از متصله يا منفصله بر تقييد دانسته‌اند. براى تحقيق مطلب، لازم است مقصود ايشان از توقف اطلاق بر عدم قرينه منفصله به دقت معلوم شود.

طبق تصريح محقق نائينى، عدم قرينه منفصله دخلى در تشكيل ظهور تصورى و نيز در ظهور كلام در مراد استعمالى ندارد؛ بلكه در دلالت و كاشفيت مراد استعمالى از مراد جدى دخالت دارد و لذا در اجود التقريرات پس از تقسيم دلالت به سه نوع و بيان دلالت تصورى و دلالت استعمالى فرمود:

الثَّالِثَة: الدلَالَةُ التَصدِيقِيةُ الكَاشِفَةُ عَن مُرَادِ المُتَكَلِّمِ وَاقِعَاً. وَهَذِهِ الدلَالَةُ تَتَوَقَّفُ عَلَى عَدَمِ وُجُودِ القَرِينَةِ مُطلَقَاً؛ سَوَاءٌ كَانَت مُتَّصِلَةً أم كَانَت مُنفَصِلَةً، وَعَلَى ذَلِكَ يبتَنِى لُزُومُ الفَحصِ عَن المُقَيدَات وَالمُخَصِّصَات المُنفَصِلَةِ فِى مَا إذَا كَانَ دَأبُ المَولَى جَارِياً عَلَى إفَادَةِ مَرَامِهِ بِقَرَائِنَ مُنفَصِلَة[1].

اشكال استاد شهيد صدر بر مبناى ميرزاى نائينى:

استاد شهيد صدر (قدس سره) بر مبناى محقق نائينى كه عدم قرينه منفصله را شرط در جريان اطلاق و بخشى از مقدمه سوم از مقدمات حكمت دانسته‌اند، اشكال گرفته‌اند كه حاصل آن از اين قرار است:

در مقصود از شرطيت عدم قرينه منفصله در انعقاد اطلاق، دو فرضيه وجود دارد:

فرضيه اول‌: اينكه مقصود، شرطيت عدم قرينه منفصله به نحو شرط متأخر باشد؛ بدين معنا كه اطلاق كلام (يا: كاشفيت مطلق از اراده اطلاق)، متوقف بر عدم قرينه منفصله در زمان‌

[1] . أجود التقريرات، ج 1، ص 530.