اين پديده‌ها با قانونمندى استعمال لفظ در معنا به توضيحى كه گذشت ريشه گرفته باشد. پنج پديده معنايى مذكور از اين قرارند:

1) پديده استعمال لفظ در غير معناى موضوع‌له لفظ. از اين پديده در عبارتى گسترده‌تر مى‌توان چنين تعبير كرد: «برون‌رفت از قواعد دلالت گفتارى- خواه قواعد دلالت خاص يا قواعد دلالت عام-»؛

2) پديده استعمال لفظ در معانى مبهمه يا مجمله؛

3) پديده استعمال لفظ در موارد كذب و دروغ؛

4) پديده استعمال لفظ در موارد توريه؛

5) پديده استعمال لفظ در معناى داراى لايه‌هاى معنايى ناپيدا (لوازم خفيه).

در اينجا به بررسى و تبيين هر يك از پديده‌هاى معنايى فوق الذكر مى‌پردازيم:

پديده معنايى اول (استعمال لفظ در غير معناى موضوع له لفظ)

در پديده معنايى اول، چند فرض وجود دارد:

فرض اول‌: احتمال عدم پايبندى متكلم به قواعد گفتارى. اين احتمال، هيچ صدمه‌اى به دلالت‌هاى پنج گانه كلام نمى‌زند؛ بلكه با حجيت دلالت كلام در تنافى است؛ يعنى: ترتيب اثر بر اين احتمال به‌معناى نفى حجيت كلام است. توضيح اينكه اين احتمال نافى كاشفيت مراد استعمالى از مراد جدى نيست (يعنى: مانع تطبيق اين قاعده نيست كه حالت معمولى عقلايى مطابقت معنايى است كه گوينده به شنونده تفهيم كرده با آنچه در واقع مراد جدى گوينده بوده است)؛ لكن سخن بر اين است كه عقلا با الغاى اين احتمال به كاشفيت مراد استعمالى از مراد جدى اعتبار بخشيده‌اند، و به اصطلاح اصوليين: كاشفيت مذكور را حجت دانسته‌اند؛ زيرا احتمال تخلف عمدى عاقل مختار ملتفت را از قوانين و قواعد عقلايى گفتار ملغى مى‌دانند. خلاصه آنكه: عدم پايبندى متكلم به قواعد گفتارى رفتارى غير عاقلانه است، و ترتيب اثر بر احتمال عدم پايبندى متكلم به قواعد گفتارى به‌معناى ناديده گرفتن الغاى اين احتمال از سوى جامعه عقلايى است كه هر دو مطلب با زندگى عقلايى منافات دارد.