6. تعريف منسوب به محدثين معروف: هر مسلمانى كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله را ديده باشد صحابى است.

7. گروهى گفته‌اند: صحابى كسى است كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله را در حالت ايمان ملاقات كرده و با يمان از دنيا رفته باشد. آنان سن بلوغ را در حال ملاقات شرط ندانسته‌اند؛ زيرا به اتفاق حسن و حسين عليهما السّلام و عبد اللّه بن زبير و امثال‌[1] آن‌ها را در شمار صحابه آورده‌اند.

از بعضى علماى شيعه مانند شهيد ثانى نقل شده است كه ايشان اين قول را برگزيده‌اند.[2]

سخن آخر در تعريف صحابه‌

پيش‌تر ديدگاه صحيح را بيان كرديم؛[3] اما شرط با ايمان از دنيا رفتن براى صدق «صحابى» بودن، با احاديث صحيحه‌اى مبنى بر ارتداد برخى صحابه منافى است كه دراين‌باره در فصول آينده توضيح خواهيم داد. (فصل چهارم، ص 131 تا 136)

بايد دانست ابن حجر همه كسانى را كه پيش‌تر بيان كرديم در شمار صحابه مى‌داند؛ زيرا آنچه از اين احاديث فهميده مى‌شود، عنوان صحابه و اصحاب با ارتداد بعد از وفات نبى صلّى اللّه عليه و اله سازگار است. مگر اين‌كه گفته شود عنوان «اصحاب و صحابى» به طور حقيقى در روايات ارتداد صحابه به كار نرفته است.[4] چنانچه در بحث مشتقات علم اصول آمده است كه «وصف من انقضى عنه المبدأ» مجاز است نه حقيقت‌[5] تا اين كه از منافات‌

[1] . كسانى كه بالغ نبوده و پيامبر را ديده‌اند.

[2] . ر. ك: علامه مامقانى، مقياس الهداية، ص 114 و نيز جزء سوم تنقيح المقال؛ زيرا اين اقوال از همين كتاب نقل شده است. چنانچه دانسته شد قول اول صحيح‌ترين اقوال است.

[3] . تعريف اول.

[4] . البته به نحو مجاز به كار رفته.

[5] . آخوند خراسانى، كفاية الاصول، ج 1، ص 84- 93.