جحيم پس حرجى نيست اگر اهل عناد اصرار نمايند در كفر يا مكابره كنند وَ لا تُسْئَلُ‌ و پرسيده نخواهى شد روز قيامت‌ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ‌ از آنها كه اهل جحيم‌اند يعنى از تو سؤال كنند كه چرا ايشان ايمان نياوردند بعد از آنكه تبليغ رسالت كردى و بر وفق آن آيات بينه و معجزات ظاهره بر ايشان نمودى و جحيم آتش سوزان است كه بسيار زبانه باشد از مقاتل مرويست كه روزى بر زبان معجز بيان حضرت رسالت ص جارى شد كه اگر خداى تعالى بر يهودان درى از عذاب بگشايد و اثر غضب خود بر ايشان نمايد غالب آن است كه از بيم عذاب اليم بمنهاج مستقيم باز آيند حق تعالى فرمود كه‌ وَ لا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ‌ يعنى ايشان از ياران جحيم‌اند و ترا نخواهيم پرسيد كه چرا ايمان نياوردند پس بر تو همين اداى رسالت است و بر ما عذاب اهل ضلالت از ابن عباس نقل است كه رسول ص فرمود

ليت شعرى ما فعل اللَّه بالكفار

كاش دانستمى كه خداى با كافران گذشته چه كرده آيه آمد كه‌ لا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ‌

و بعد از آن بجهت اقناط رسول ص از اسلام ايشان فرمود كه‌ وَ لَنْ تَرْضى‌ عَنْكَ‌ و هرگز خوشنود نشوند از تو الْيَهُودُ وَ لَا النَّصارى‌ جهودان و نه ترسايان‌ حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ‌ تا آنكه پيروى كنى كيش ايشان را و تتبع تو كيش ايشان را جايز نيست پس هرگز ايشان اسلام نخواهند آورد مرويست كه جمعى از يهود نزد رسول ص آمده گفتند اى محمد ص اگر با ما صلح كنى و با ما مدارا كنى و طريق ملايمت پيش گيرى ما بتو ايمان آريم رسول ص بغايت حريص بود بر ايمان ايشان بدين سخن با ايشان مدارا ميكرد حق تعالى فرمود كه اى محمد ص جهودان از تو راضى نشوند و اگر چه بسيار مساعده و مدارا كنى با ايشان تا آنكه تو متابعت ملت ايشان كنى و ملت مأخوذ است از مله كه خاكستر گرمست كه چون خمير در آنجا اندازند بتدريج پخته شود و چون صاحب ملت بتدريج و مهلت در دنيا امتثال ميكند بآنچه در آن مأمور شده يا بجهت آن از عذاب آخرت خلاص ميشود و بنعيم بهشت و اطعمه لذيذه آن منتفع ميگردد از اين جهت ملت باين اسم مسمى شده و ميتواند بود كه از ملال مأخوذ باشد بجهت آنكه هر مذهبى مستلزم صبر است بر ملالت و سامت و كلفت كه از ممر امتثال باوامر آن سانح ميگردد و يا مأخوذ است از امللت الكتاب اذا املية چه ملت هر چيزيست كه حقتعالى املاء آن كرده باشد بر زبان پيغمبر ص خود از اوامر و نواهى و بدانكه ميشايد كه آيه مذكوره از قول كفار باشد كه حق تعالى از آن حكايت كرده باشد و لهذا تعليم پيغمبر خود فرموده كه در جواب ايشان‌ قُلْ‌ بگو كه‌ إِنَّ هُدَى اللَّهِ‌ بدرستى كه راه نمودن خداى بصواب كه دين اسلام است هو الهدى آنست راه راست نمودن بحق و اين راه نجات و رستگارى طريق مسلمانيست نه آنچه شما مرا بآن ميخوانيد از ملت يهودية و نصرانية