را جهت استنكاف ميگفتند و ثانى را بجهت جحود اينكه هيچ آيتى بايشان نداده كه دلالت بر صدق پيغمبر كند و عناد و استهانت بآيات بينه داله بر صدق نبوت آن حضرت و اقتراح آيات ديگر كقوله‌ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعاً تا آخر آياتى كه مقول قول ايشانست‌ كَذلِكَ‌ هم چنان كه اين كفار ميگويند قالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌ گفتند آنان كه بودند پيش از ايشان از امم ماضيه‌ مِثْلَ قَوْلِهِمْ‌ مانند گفتار ايشان يعنى ايشان نيز با وجود آيات داله بر صدق انبياى خود از ايشان اقتراح آيات ديگر ميكردند و از آن جمله يهودان موسى را ميگفتند أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً و نصارى عيسى را ميگفتند كه‌ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ و حضرت رسالت صلّى اللَّه عليه و آله را گفتند حول لنا الصفا ذهبا و غير آن از آيات مقترحه كه بر وجه عناد و انكار و جحود طلب ميكردند و لهذا حضرت عزت درباره ايشان فرمود كه‌ أَ تَواصَوْا بِهِ‌ تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ‌ بيكديگر مشابه است دلهاى ايشان و كسانى كه پيش از ايشان بودند در عمى و عناد و يا دلهاى منكران اهل كتاب و مشركان مانند يكديگرند در كفر و قساوت و سؤالات مقترحه بر وجه عناد و جحود قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ‌ بتحقيق كه روشن گردانيديد نشانها را بر توحيد و نبوت يعنى حجج بينه و آيات ساطعه كه دالند بر توحيد و نبوت ارسال گردانيديم‌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ‌ براى قومى كه طلب يقين ميكنند بآن نه آنان كه تابع عنادند و تعنت و تحكم و يا براى قومى كه متيقن‌اند بحقايق و شبهه و عناد ايشان را طارى نميشود و اين اشاره است بآنكه كفار آنچه ميگفتند نه بجهت خفاى آيات بود و يا براى مزيد طلب يقين بلكه آن را بجهت محض عتو و عين عناد ميگفتند اگر گويند چرا حقتعالى آيات مقترحه را بايشان ننمود تا حجت بر ايشان اكد و اوثق باشد گوئيم اين بمصالح و حكم منوط است و اگر حقتعالى ميدانست كه در اظهار مقترحات ايشان مصلحتى و حكمتى هست البته اظهار آن ميفرمود و چون اظهار آن نفرمود معلوم شد ما را كه در عدم اظهار آن مصلحت و حكمت مندرج است بعد از آن بيان حقيقت و صدقيت حضرت رسالت ص ميكند در نبوت بقوله‌ إِنَّا أَرْسَلْناكَ‌ بدرستى كه ما فرستاديم تو را اى محمد ص‌ بِالْحَقِ‌ در حالتى كه متلبس و مؤيدى بحقيقت و درستى و راستى يعنى تو را بحق بخلق فرستاديم و گفته‌اند با بمعنى مع است و مراد بحق قرآنست يا دين اسلام يعنى تو را با قرآن يا با دين اسلام بخلقان فرستاديم‌ بَشِيراً در حالتى كه مژده دهنده مؤمنان را بثواب عظيم‌ وَ نَذِيراً و بيم كننده كافران را بعذاب‌