بنا بر اين، نمى‌توان هر مال و ثروتى را خوب دانست؛ همان گونه كه دانستيم نمى‌توان هر فقر و ندارى‌اى را بد دانست. اين نوع تفكّر مى‌تواند مانع گرايش به اعتياد گردد. به نظر مى‌رسد اصلاح همين نوع تفكّر مى‌تواند نقش مهمّى در كاهش گرايش به اعتياد داشته باشد.

د. تنظيم تصوير از آينده‌

از مسائل مهم در هنگامه سختى‌ها، تصويرى است كه فرد از آينده دارد. اين، اگر تصويرى نادرست باشد، مى‌تواند موجب گرايش به اعتياد گردد. يكى از ويژگى‌هايى كه ممكن است برخى افراد، در موقعيت ناخوشايند داشته باشند، «پايدارپندارى سختى‌ها» است. وقتى مشكلى به وجود مى‌آيد و حادثه تلخى رخ مى‌دهد، تصوّر بر اين است كه ماندگار است و گويا هيچ گاه، پايانى نخواهد داشت. در چنين موقعيتى، ممكن است كه فرد، آينده را با مقياس حال، ارزيابى كند. اين امر، موجب نااميدى مى‌گردد و فشار روانى را مى‌افزايد و رضامندى را كاهش مى‌دهد. طبيعى است كه در اين صورت، زمينه گرايش به اعتياد نيز فراهم مى‌شود.

اين در حالى است كه يكى از اصول مسلّم و قطعى سختى‌ها «پايان‌پذيرى» است. درست است كه سختى‌ها برگشت‌ناپذيرند، امّا پايان‌ناپذير نيستند. برگشت‌ناپذيرى را نبايد به پايان‌ناپذيرى تفسير كرد. امام على (ع) مى‌فرمايد:

إنَّ لِلمِحَنِ غاياتٍ ولِلغاياتِ نِهاياتٍ فَاصبِروا لَها حَتّي تَبلُغَ نِهاياتِها فَالتَّحَرُّكَ لَها قَبلَ انقِضائِها زِيادَةٌ لَها.[1]

همانا براى سختى‌ها اهدافى است و براى آن اهداف، پايانى است. پس بر آنها بردبار باشيد تا به پايان برسند؛ چرا كه حركت در برابر آنها پيش‌از پايان يافتنشان، افزاينده آنهاست.

از اين رو فرد نبايد سختى‌ها را داراى آغازى بى‌پايان بداند و بايد مطمئن باشد كه‌

[1]. غرر الحكم، ح 1777؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 157.