از اخباريه دفاع مى‌كرد[1] و شاگردانى چون محمّد تقى مجلسى (1003- 1070 ق) را در اين مسير پرورانْد.[2]

راه‌نمايى‌هاى ميرزا محمّد استرآبادى‌

در همين فضا، ملا محمّدامين استرآبادى- كه برخى او را با صفت «اخبارى صلب» وصف كرده‌اند-،[3] تحت تأثير ارشادات و راه‌نمايى‌هاى استادش ميرزا محمّد استرآبادى، از شيوه اجتهاد كه پس از سال‌ها شاگردى بدان تسلّط يافته بود،[4] دست كشيد. ميرزا محمّد استرآبادى، علاوه بر سمت استادى در علم حديث و رجال، پدر همسر ملا محمّدامين نيز بود و به واسطه نفوذ معنوى‌اش، او را به مبانى و روش‌هاى اخبارى دعوت كرد. ملا محمّدامين خود مى‌گويد:

... تا آن كه نوبت به اعلم علماى متأخّرين در علم حديث و رجال، و باورع‌ترينِ آنها، استاذ الكلّ فى‌الكل، ميرزامحمّد استرآبادى نوّراللهُ مرقدَه الشريف، رسيد. پس ايشان بعد از آن كه جميع احاديث را به فقير تعليم كردند، اشاره كردند كه: «احياى طريقه اخباريان بكن، و شبهاتى كه معارضه با اين طريق دارد، رفع آن شبهات بكن؛ چراكه اين معنا در خاطر مى‌گذشت، لكن ربّ‌العزّه تقدير كرده بود كه اين معنا بر قلم تو جارى شود». پس فقير بعد از آن كه جميع علوم متعارضه را از اعظم علماى آن فنون اخذ كرده بودم، چندين سال در مدينه منوّره سربه‌گريبانِ فكر، فروبردم و تضرّع به درگاه ربّ‌العزّه كردم، و توسّل به ارواح اهل‌عصمت (عليهم السلام) مى‌جستم، و مجدّداً نظر به احاديث و كتب عامّه و كتب خاصّه كردم؛ از روى كمال تعمق و تأمّل. تا آن كه به توفيق خداى بزرگ و بركات سيّد المرسلين و ائمّه طاهرين- صلوات‌الله عليهم اجمعين‌به اشاره لازم‌الاطاعه،

[1]. رياض العلماء، ج 3، ص 204- 205؛ روضات الجنات، ج 4، ص 241، ش 388.

[2]. به گفته خود مجلسى، بيشتر فوائد كتاب روضة المتقين از افادات همين استاد است( روضة المتّقين، ج 14، ص 382؛ الفوائد المدنية، ص 17- 18).

[3]. دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 7،« اخباريان»، احسان قيصرى.

[4]. روضات الجنات، ج 1، ص 121، ش 33، دائرة المعارف الإسلامية الشيعية، ج 2، ص 222؛ دايرة المعارف تشيّع، ج 2، ص 7- 8؛ ادوار اجتهاد، ص 371.