توقف مى‌باشد؛ بلكه در نزد ما امرى اين چنينى و دليل نقلى، دلالت بر اباحه دارد و من همين را اختيار مى‌كنم.[1] محقّق در المعتبر در مسائل عام‌البلوى و مبتلابهِ همگانى، قائل به برائت شده است.[2]

ادلّه مجتهدان بر برائت‌

مجتهدان براى ادّعاى خود به ادّله‌اى استدلال كرده‌اند:

1. آيات‌

به آيات متعدّدى بر برائت استدلال شده كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود:

وَ ما كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا.[3]

و ما تا رسول نفرستيم، هرگز كسى را عذاب نخواهيم كرد.

لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى‌ مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ.[4]

تا هركه هلاك شدنى است، بعد از اتمام حجّتْ هلاك شود و هركه لايق حيات ابدى است، به اتمام حجّت، به حيات ابدى برسد.

وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُضِلَّ قَوْماً بَعْدَ إِذْ هَداهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُمْ ما يَتَّقُونَ.[5]

خداوند، پس از آن كه قومى را هدايت كرد، به آنچه بايد از آن پروا كنند، [ديگر] آنها را گم راه نمى‌كند.

آيات بيان شده، نشان مى‌دهند كه عقاب و مجازات، بعد از بيان تكليف است.[6] همين‌طور آيات ديگرى مانند لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا ما آتاها؛[7] خداوند هيچ‌كسى را قبل از اعلام و بيان، تكليف نمى‌كند. اگر منظور از موصول «ما» در آيه ياد شده، خودِ

[1]. همان، ص 750؛ فوائد الاصول، شيخ‌انصارى، ج 2، ص 52- 53.

[2]. المعتبر، ج 1، ص 32.

[3]. سوره اسراء، آيه 15.

[4]. سوره انفال، آيه 42.

[5]. سوره توبه، آيه 115.

[6]. الرسائل الاصولية، ص 354.

[7]. سوره طلاق، آيه 7.