اسم الکتاب : اخباريگرى، تاريخ و عقايد المؤلف : بهشتى، ابراهيم الجزء : 1 صفحة : 412
تفصيل سيّد نعمة الله جزايرى
سيّدنعمة
الله جزايرى هم وقتى ديدگاههاى اخباريان را در شبهات تحريميه بيان مىكند، قول به
تفصيل را ذكر مىكند، كه در جايى كه مسائل عامالبلوى و مبتلابه است، احتياطْ لازم
نيست و در غيرآن، احتياط لازم است.[1] وى مىگويد:
اقوى قول
مجتهدان در اينجا درست است، هرچند آنان در عملكردن به آنچه اصل دلالت دارد،
افراط كردهاند و اخبار را كه به اصطلاح از نظر سند، ضعيف و يا احياناً خوب بوده و
با اصل تعارض داشت، طرح كرده و عمل به اصل كردهاند. حقْ آن است كه اگر اصل برائت
با روايتى كه سند آن ضعيف است تعارض داشت، اين اصل، حكمى ندارد و آن روايت مقدّم
است؛ چون اخبار ما به اصطلاح قديم، صحيح هستند، و اگر جايى حديث ضعيف هم نداريم،
اصل، خودش دليل است و نبودن دليل بر منع، دليل بر حلّيت آن شىء است.[2]
پس به عقيده
سيّد نعمة الله جزايرى، برائت اصليه، تنها در بعضى از موارد، دليل به حساب مىآيد،
نه آنطورى كه مجتهدان رفتهاند.[3]
وى در جاى
ديگر، بين جريان برائت در شبهات حكميه و موضوعيه، تفاوت قائل شده، مىگويد:
در شبهات
حكميه، عمل از بندگان تا زمانى كه بيان به آنها نرسيده، رفع شده است؛ ولى از جهت
كلام و گفتار (فتوا) بايد توقّف كرد تا دليل بر آنها وارد شود؛ ولى در شبهات
موضوعيه، هم از جهت عمل و هم كلام و گفتار، رفع شده است.[4]
بههرحال،
مشهور فقها از متقدّمان و متأخّران، ازقبيل: شيخصدوق،[5]