محمّد تقى مجلسى،[1] فاضل تونى‌[2] و شيخ‌يوسف بحرانى.[3]

3. نفى حجّيت همه آيات‌

دسته سوم، افرادى هستند كه عمل به هريك از آيات را مشروط به تأييد اهل بيت مى‌دانند. آنان اعتقاد دارند كه عمل به هيچ‌آيه‌اى از قرآن- خواه نصّ بوده باشد و يا ظاهر، درباره احكام نظرى باشد و يا نباشد-، جايز نيست، مگر آن كه حديثى در باره آن‌وارد شده باشد. طبق اين نظر، منبع احكام، فقط اخبار است و آيات قرآن ظهورى براى ما ندارند. به گفته كاشف الغطا، بسيارى از اخباريان، تمام آيات قرآن را مجمل و متشابه مى‌دانند و حتى اجازه نمى‌دهند كه بدون روايات، الفاظى از قرآن را تفسير كنيم.[4] از اين دسته‌اند:

- عبدالله‌بن صالح سماهيجى (م 1135 ق) كه تمام قرآن را متشابه مى‌داند؛[5]

- شارح الوافية سيدصدرالدين قمّى همدانى (زنده در 1155 ق) كه مخاطب قرآن را فقط ائمّه معصوم (عليهم السلام) مى‌داند؛[6]

- سيدميرزا جزايرى صاحب كتاب جوامع الكلم، كه عقيده داشت حتّى در فهم‌ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ نيز احتياج به حديث داريم؛ چراكه ما معناى «احديت» و فرق بين «واحد» و «احد» را نمى‌دانيم.[7] اين در حالى است كه شيخ‌طوسى اين آيه شريف را از محكمات مى‌شمارد[8] و فاضل مقداد از نصوص.[9]

[1]. لوامع صاحب‌قرانى، ج 1، ص 22؛ ريحانة الأدب، ج 5، ص 198.

[2]. الوافية فى اصول الفقه، ص 136- 137.

[3]. الحدائق الناضرة، ج 1، ص 27- 32 و 169.

[4]. الحقّ المبين فى تصويب المجتهدين و تخطئة الأخباريّين، ص 18.

[5]. الإجازة الكبيرة، ص 203.

[6]. فرائد الاصول، ج 1، ص 151.

[7]. الأنوار النعمانية، ج 1، ص 308؛ الحدائق الناضرة، ج 1، ص 27؛ روضات الجنات، ج 4، ص 217- 218؛ طبقات أعلام الشيعة، ج 5، ص 603.

[8]. تفسير التبيان، ج 1، ص 10.

[9]. كنز العرفان، ج 1، ص 47.