درس چهارم : نظریه افلاطون

اکنون باید وارد نظریهها در مورد اخلاق بشویم. گفتیم علم اخلاق یا فلسفه اخلاق میخواهد به این پرسش پاسخ بدهد که انسان چه رفتاری را پیشه کند که فضیلت است و بایسته است؟.

حکما و فلاسفه به این پرسش پاسخهای مختلف دادهاند. این پاسخها اگرچه مختلف است، ولی غالباً متضاد و متناقض نیستند؛ یعنی غالباً هرکدام از این مکتبها به گوشهای از آنچه انسان باید پیشه کند توجه کردهاند. این مطلب پس از توضیح نظریات مختلف در مکتبهای مختلف، روشن خواهد شد. بحث خود را از نظریه افلاطون شروع میکنیم.

افلاطون نظریه اخلاقی خویش را در ضمن نظریه اجتماعیاش بیان میکند. به عبارت دیگر افلاطون از شاخه سیاست مُدُن به شاخه اخلاق میرسد. او بحث خود را از عدالت اجتماعی آغاز ج میکندج و به عدالت خلاقی و فردی منتهی میشود.

افلاطون معتقد است فقط سه چیز ارزش دارد: عدالت، زیبایی، حقیقت [1]، و مرجع این سه چیز را افلاطون به یک چیز میداند و آن «خیر» است. پس فقط یک چیز ارزش