درس دهم : اصطلاحات

در این درس ما میخواهیم به پارهای از اصطلاحات عرفا اشاره کنیم. عرفا اصطلاحات زیادی دارند. بدون آشنایی با اصطلاحات آنها فهم مقاصد آنها غیرممکن است و احیاناً مفهومی ضد مقصود آنها را میرساند، و این از مختصات عرفان است.

هر علمی برای خود یک سلسله اصطلاحات دارد و چارهای نیست. مفاهیم عرف عام برای تفهیم مقاصد علمی کافی نیست. ناچار در هر علمی الفاظ خاص با معانی خاص قراردادی میان اهل آن فن مصطلح میشود. عرفان نیز از این اصل مستثنی نیست.

علاوه بر این، عرفا نه تنها به دلیلی که در بالا گفته شد اصطلاحات مخصوص به خود دارند، آنها اصرار دارند که افراد غیر وارد در طریقت از مقاصد آنها آگاه نگردند، زیرا معانی عرفانی برای غیر عارف- لااقل به عقیده عرفا- قابل درک نیست. این است که عرفا تعمّد دارند در مکتوم نگه داشتن مقاصد خود، برخلاف صاحبان علوم و فنون دیگر. لهذا اصطلاحات عرفا علاوه بر جنبه اصطلاحی، اندکی جنبه معمایی دارد و باید راز معما را به دست آورد.

گذشته از دو مطلب فوق، امر سومی احیاناً در کار است که کار را مشکلترمیکند و آن اینکه برخی عرفا- لااقل آنها که عرفای ملامتی خوانده میشوند- برای اینکه در مراحل سیر و سلوک تعینات را درهم بشکنند و به جای نام و افتخار برای خود ننگ در میان مردم