اینکه به حسب ظاهر قانون بردگی الغاء نشده است.

همچنین ضباعة را که یکی دیگر از دخترعموهای خودش است به ازدواج یک سیاه درآورد. اسامه پسر همین زید را که یک جوان هفده هجده ساله بود در جریان جیش اسامه فرمانده اکابر اصحابش کرد، چرا؟ برای اینکه صداقت و حقیقت در کارش بود، دیگر روپوش رویش نداشت، منظور دیگری مادی در آنجا نبود. پس یکی از مشخصاتی که در اسلام در این زمینه هست صداقت است.

موضوع دیگر قدرت و قوّت است. نمیخواهم منکر بشوم و بگویم تمام افراد دیگری که در تاریخ بشریت دم از آزادی زدهاند دروغ میگفتهاند. شاید- یقین ندارم- واقعاً افرادی بودهاند که انگیزه دینی نداشتهاند و از روی حقیقت و دلسوزی سخن از آزادی میگفتهاند ولی چنین قوّت و قدرتی نداشتهاند. این امر غیر از صداقت، قدرت میخواهد، چه قدرتی؟ آیا توپ و تفنگ یا شمشیر و نیزه میخواهد؟ نه. چه میخواهد؟ قدرت نفوذ وتسلط بر احساسات و بر دل مردم، خاضع و خاشع کردن دلها، تسلیم کردن دلها به بارگاه الهی: قولوا لا الهَ الَّا اللَّهُ تُفْلِحوا. او سرمایهاش قولوا لا الهَ الَّا اللَّهُ تُفْلِحوا است، ایمان به خداست، ایمان به انسانیت است؛ ایمان به انسانیت یعنی ایمان به انّی جاعِلٌ فِی الْارْضِ خَلیفَةً [1]،تناقض در کار دنیای امروز

عجبا! دنیای امروز از یک طرف در فلسفه خودش کوشش دارد بگوید انسان یک ماشین بیش نیست، همینطوری که یک ماشین از یک

[1]. بقره/ 30.