عليهم السلام داشته و در سال هزار و دويست و سى تمام هجرت (1230 ه) در حدود هشتاد سالگى درگذشت. (ص 97 هب و 1540 مط و آنچه آقا شيخ محمد سماوى آتى الترجمه در جواب استفسار اين نگارنده نوشته است)

ازهرى ابو الفضل خالد بن عبد اللّه-

بن ابى بكر، شافعى ازهرى، كه نسبش به ابو منصور ازهرى ذيل الترجمه مى‌پيوندد. از اكابر متأخرين ادبا و بنوشته بعضى از افاضل، در طبقه جلال الدين سيوطى و عبد الرحمن جامى بوده است، بلكه در پاره‌اى جهات و مزايا بديشان برترى داشته و تأليفات بسيارى دارد كه همه آنها نافع و متقن ميباشند 1- الغاز نحويه 2- التصريح بمضمون التوضيح كه شرح كتاب توضيح نام ابن هشام است و اين كتاب توضيح هم در شرح الفيّه ابن مالك ميباشد.

كتاب تصريح بارها چاپ شده و از تأليفات آن در روز عرفه از سال هشتصد و نود و شش هجرت فارغ شده است. 3- تمرين الطلاب فى صناعة الاعراب كه علاوه بر تركيب نحوى الفيّه ابن مالك داراى فوائد بسيار ديگرى هم بوده و در سال هشتصد و هشتاد و شش از تأليف آن فراغت يافته است 4- شرح اجروميه 5- شرح قصيده برده 6- شرح مقدمه جزريه 7- المقدمة الازهريه 8- موصل الطلاب الى قواعد الاعراب بارى خالد در سال نهصد و پنج هجرت وفات يافت. (ص 270 ت و 811 مط)

ازهرى ابو منصور محمد بن احمد-

بن ازهر بن طلحة بن نوح بن ازهر- فقيه، محدّث، اديب، نحوى، لغوى، شافعى، كه فضل و درايت وى مسلّم و از شاگردان نفطويه و ابن دريد و ابن السّراج و ربيع بن سليمان بود و بازجاج و ابن الانبارى نيز ملاقات كرده و بيك واسطه از ابو العباس ثعلب روايت ميكند بلكه از شاگردان وى هم بود و در فنون علم حديث نيز مهارتى بسزا داشت و تأليفات او بدين شرح است:

1- الادوات 2- تفسير اصلاح المنطق 3- تفسير الفاظ مختصر مزنى 4- تفسير السبع الطوال 5- التقريب فى التفسير 6- تهذيب اللغة كه بترتيب كتاب العين خيل بن احمد عروضى (كه بعنوان ابو عبد الرحمن خواهد آمد) نوشته است 7- شرح الاسماء الحسنى كه مشهورترين تأليفات او است 8- شرح شعر ابى تمام 9- شرح غرائب الفاظ مستعمل فقها